دروانا:

 علت و درمان یبوست در نوزادان

یبوست در نوزادان پدیده شایعی نیست اما در مواردی ممکن است نوزاد شما دچار یبوست شود. در زیر نکاتی را در مورد تشخیص یبوست در نوزادان، علت و درمان یبوست در نوزادان ذکر می کنیم.

 چه زمان نوزاد دچار یبوست شده است؟

برای تشخیص یبوست در نوزادان، شما باید عادات روده نوزاد خود را بشناسید. نوزاد ممکن است بعد از هر بار خوردن، یکبار در روز و یا چند بار در روز اجابت مزاج داشته باشد. عادات روده نوزاد شما به چیزی که می خورد و می آشامد، میزان فعالیت او و سرعت هضم غذا در سیستم گوارش او بستگی دارد.

اگر کودک شما از شیر خشک یا غذاهای جامد تغذیه می کند، او معمولا یک اجابت مزاج منظم حداقل یک بار در روز خواهد داشت. اگر کودک از شیر مادر تغذیه می کند، برنامه یا تعداد دفعات مشخصی برای دفع مدفوع وجود ندارد و هر کودک عادت منحصر به فرد خود را خواهد داشت. این که نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند یک بار در هفته دفع مدفوع داشته باشد، دور از انتظار نیست و همیشه نمی تواند نشانه ای از یبوست در نوزاد باشد.

بعد از مدتی شما با عادت روده منحصر به نوزاد خود آشنا می شوید. اگر نگران یبوست در نوزاد خود هستید علائم زیر را در نظر داشته باشید:

• تعداد دفعات دفع مدفوع کمتر از حالت نرمال بوده خصوصا اگر کودک شما در سه روز و یا بیشتر، یک بار دفع مدفوع داشته است و زمان دفع احساس ناراحتی دارد.
• دفع مدفوع سفت و خشک که عبور دادن آن برای نوزاد مشکل است (صرف نظر از تعداد دفعات آن).

علت یبوست در نوزادان چیست؟

چندین عامل به عنوان علت بیوست در نوزادان شناخته می شوند که عبارتند از:

• غذای جامد. کودک ممکن است در اثر خوردن غذای جامد اندکی دچار یبوست شود. این به این دلیل است که میزان فیبر در بیشتر غذاهای جامدی که نوزاد در ابتدا مصرف می کند مانند برنج کم است. از شیر گرفتن نوزاد نیز می تواند علت یبوست در نوزادان باشد؛ زیرا از شیر گرفتن موجب کمبود آب بدن و بروز یبوست در نوزاد می شود.
• شیر خشک. شیوع یبوست در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند کمتر است. شیر مادر تعادل مناسبی میان میزان چربی و پروتئین دارد بنابراین در بیشتر موارد موجب تولید مدفوع نرم می شود حتی اگر نوزاد برای چند روز دفع مدفوع نداشته باشد.

اگر کودک از شیر خشک تغذیه می کند، ممکن است مواد موجود در ترکیب شیر خشک موجب بروز یبوست گردند. در بیشتر موارد پروتئین موجود در ترکیب شیر خشک علت یبوست در نوزادان است. میزان آهن موجود در ترکیب شیر خشک عاملی برای یبوست در نوزاد نیست. در مورد تعویض نوع شیر خشک مصرفی نوزاد با متخصص اطفال مشورت کنید.

• دهیدراتاسیون. اگر نوزاد شما دچار کمبود آب گردد، بدن او در پاسخ به این کمبود، آب بیشتری را از هر آنچه کودک می خورد و می آشامد و حتی مواد زائد موجود در روده، جذب می کند. این حالت موجب ایجاد مدفوع سفت و خشک می شود که دفع آن برای نوزاد دشوار است و یبوست در نوزاد شکل می گیرد.
• وجود بیماری. در موارد نادر، علت یبوست در نوزادان ممکن است برخی بیماری های زمینه ای مانند کم کاری تیروئید، بوتولیسم و برخی آلرژی های غذایی و اختلالات متابولیک باشند. یبوست در نوزادان ممکن است در اثر بیماری هیرشپرونگ (شرایطی که در اثر یک نقص مادرزادی ایجاد می شود که موجب اختلال در عملکرد روده کودک می شود) رخ دهد.

درمان یبوست در نوزادان چگونه است؟

در زیر برخی از راه های درمان یبوست در نوزادان آورد شده اند:

• سعی کنید نرمش هایی را با کودک انجام دهید: اگر کودک می تواند بخزد او را تشویق به خزیدن کنید. اگر کودک هنوز توانایی خزیدن ندارد نرمش هایی را روی پاهای کودک انجام دهید. در حالی که کودک به پشت دراز کشیده است، پاهای او را به سمت جلو و به صورت دایره ای حرکت دهید؛ مانند حالتی که پاها در دوچرخه سواری حرکت می کنند.
• اگر کودک از شیر خشک تغذیه می کند، از پزشک بخواهید که شیر خشک او را عوض کند. در برخی موارد اضافه کردن شربت ذرت به شیر خشک می تواند در درمان یبوست در نوزادان کمک کننده باشد. در مورد مقدار شربت با متخصص اطفال مشورت کنید.
• اگر سن نوزاد حداقل 4 هفته است، کمی آب میوه (سیب، هلو) به شیر خشک یا شیر مادر اضافه کنید. در حالت طبیعی، نوزاد نیازی به مصرف آبمیوه ندارد اما در برخی موارد اضافه کردن مقدار کمی آبمیوه به شیر کودک در رفع یبوست موثر است. با افزایش سن نوزاد مقدار آبمیوه مصرفی برای درمان یبوست می تواند بیشتر شود.
• اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده است که می تواند غذاهای جامد بخورد، غذاهایی که عامل یبوست هستند مانند برنج، موز و هویج پخته را از رژیم غذایی کودک حذف کنید. برای شل شدن روده، می توانید چند قاشق غذاخوری پوره آلو، زرد آلو یا هلو به کودک بدهید. برای درمان موثرتر یبوست در کودک، می توانید قبل از استفاده از غذاهای با فیبر بالا، شکم او را ماساژ دهید.
• در مورد سایر راه های درمان یبوست در نوزادان با متخصص اطفال مشورت کنید. در مورد استفاده از نرم کننده های مدفوع غیر نسخه ای که دفع مدفوع را برای نوزاد راحت تر می سازند با پزشک صحبت کنید و بدون تایید پزشک از ملین ها استفاده نکنید. در صورت بروز یبوست شدید، پزشک ممکن است شیاف گلیسیرین را توصیه نماید. این شیاف رکتوم نوزاد را تحریک کرده و عبور مدفوع را راحت تر می کند. استفاده از شیاف گلیسیرین برای یبوست در نوزادان کمک کننده است اما استفاده مرتب از آن توصیه نمی شود؛ زیرا کودک ممکن است برای اجابت مزاج به آن متکی شود.
• اگر کودک شما مدفوع سفت و خشکی را دفع می کند که شما متوجه وجود اندکی خون در آن یا شکاف های سطحی در پوست ظریف اطراف مقعد شدید، می توانید از لوسیون آلوئه ورا برای بهبودی این شکاف ها استفاده کنید. ناحیه مقعد را تمیز و خشک نگه دارید و وجود شکاف ها را به پزشک اطلاع دهید.