دروانا:

تست آمیلاز و لیپاز چیست؟

آمیلاز و لیپاز دو آنزیم مهم گوارشی هستند. آنزیم آمیلاز در شکست نشاسته و قندهای درشت مشارکت می کند. آنزیم لیپاز در هضم چربی ها کمک کننده است. پانکراس غده ای است که در پشت معده قرار گرفته و شیره های گوارشی را برای هضم غذا به داخل روده کوچک ترشح می کند. پانکراس همچنین آنزیم های لیپاز و آمیلاز و بسیاری از دیگر آنزیم ها را تولید و ترشح می کند.

التهاب پانکراس یا همان پانکراتیت اغلب موجب ترشح زیاد آمیلاز و لیپاز به جریان خون می شود. تست آمیلاز و لیپاز به منظور تشخیص پانکراتیت انجام می شود. تست آمیلاز و لیپاز مقدار این آنزیم ها را که در خون در جریان هستند، اندازه گیری می کند. آنزیم های آمیلاز و لیپاز عموما زمانی مورد آزمایش قرار می گیرند که علائم پانکراتیت حاد و یا سایر اختلالات پانکراس ظاهر شود و پزشک برای تایید این بیماری تست آمیلاز و لیپاز را توصیه می کند.

علائم پانکراتیت شامل:

• درد شکمی شدید
• تب
• تهوع
• استفراغ
• بی اشتهایی

عوامل بسیاری ممکن است موجب بروز این علائم مانند درد شکمی شوند. تست آمیلاز و لیپاز در تعیین این که علت این علائم پاکراتیت است یا خیر، کاربرد دارد.

سطح نرمال آمیلاز و لیپاز چه قدر است؟

آنزیم ها پروتئین هایی هستند که به منظور انجام عمل خاصی در بدن تولید می شوند. پانکراس آنزیم آمیلاز را برای شکستن کربوهیدرات های غذایی به قندهای ساده تولید می کند. هدف از تولید لیپاز از پانکراس هضم چربی ها و تبدیل آن ها به اسیدهای چرب است. قندها و اسیدهای چرب حال می توانند توسط روده کوچک جذب شوند.

زمانی که پانکراس آسیب می بیند، سطح این آنزیم های گوارشی در خون بالاتر از حالت نرمال خواهد بود. در صورتی که تست آمیلاز و لیپاز نشان دهنده مقداری سه برابر سطح نرمال باشد، احتمال پانکراتیت و یا آسیب به پانکراس وجود دارد. با این حال در موارد نادر، علی رغم وجود آسیب دیدگی جدی در پانکراس، سطح این دو آنزیم در تست آمیلاز و لیپاز غیر نرمال نیست. در این موارد، درد شکمی مهم ترین علامت تشخیص آسیب پانکراسی است. در مراحل اولیه آسیب دیدگی پانکراس نیز ممکن است تست لیپاز و تست آمیلاز نرمال باشند.

علل افزایش آمیلاز چه هستند؟

دلایلی متعددی برای غیر طبیعی بودن سطح آمیلاز خون وجود دارد. از جمله علل افزایش آمیلاز شامل:

• پانکراتیت حاد؛ التهاب ناگهانی پانکراس
• پانکراتیت مزمن؛ التهاب طولانی مدت پانکراس
• کیست پانکراس؛ کیسه پر از مایع در اطراف پانکراس
• سرطان پانکراس
• کوله سیستیت؛ التهاب کیسه صفرا
• بارداری اکتوپیک؛ لانه گزینی سلول تخمک در خارج از رحم
• انسداد غدد بزاقی
• انسداد روده
• ماکروآمیلازمیا؛ وجود ماکروآمیلاز در خون
• زخم های ترشحی
• اختلالات گوارشی
• مشکلات کلیوی

پایین بودن آمیلاز می تواند نشان دهنده آسیب شدید به پانکراس، تری گلیسیرید بالا، وضعیت پیش دیابتی و یا دیابت باشد.

مصرف برخی داروها نیز سطح آمیلاز خون را بدون وجود بیماری خاصی افزایش می دهند:

• برخی داروهای آنتی سایکوتیک
• برخی قرص های ضد بارداری
• کورتیکواستروئید ها
• برخی داروهای شیمی درمانی
• داروهای فشار خون
• متیل دوپا
• تیازید
• داروهای ضد ویروس
• برخی آنتی بیوتیک ها

علت افزایش لیپاز چیست؟

در موارد زیر ممکن است تست لیپاز نشان دهنده سطحی بالاتر از حالت نرمال باشد:

• پانکراتیت حاد؛ التهاب ناگهانی پانکراس
• پانکراتیت مزمن؛ التهاب طولانی مدت پانکراس
• سرطان پانکراس
• گاستروانتریت شدید یا آنفلوآنزای معده
• کول سیستیت؛ التهاب کیسه صفرا
• بیماری سلیاک؛ آلرژی به گلوتن
• زخم اثنی عشر
• ماکروآمیلازمیا
• عفونت اچ آی وی

سطح غیر نرمال لیپاز در افرادی که دچار کمبود ژنتیکی لیپوپروتئن لیپاز هستند نیز دیده می شود. برخی داروها مشابه آن چه در مورد آمیلاز ذکر شد، می توانند علت لیپاز بالا باشند.

دلایل متعددی برای بروز درد شکمی و سایر علائم ذکر شده وجود دارد. تست آمیلاز و لیپاز در کنار بررسی سابقه خانوادگی و پزشکی، معاینه فیزیکی و اطلاعاتی در مورد داروهای مصرفی می تواند در تشخیص علت این علائم کمک کننده باشد. تست آمیلاز یا تست لیپاز بر روی نمونه خون که از سیاهرگ گرفته می شود، انجام می گیرد.

نتایج تست آمیلاز و لیپاز

زمانی که سطح این دو آنزیم در تست آمیلاز و لیپاز بیش از حد نرمال است می تواند نشان دهنده آسیب دیدگی پانکراس یا سایر بیماری ها باشد. بیشتر مطالعات نشان می دهند مقداری بیش از سه برابر حالت نرمال در تست آمیلاز و لیپاز، معمولا نشان دهنده بیماری پانکراتیت خواهد بود. میزان لیپاز به تنهایی نمی تواند تعیین کننده شدت یک حمله پانکراتیت حاد باشد. زمانی که تست آمیلاز و لیپاز غیر نرمال است، پزشک انجام تست های دیگری همچون سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و آندوسکوپی را برای تشخیص دقیق تر توصیه می کند.

بالا بودن آمیلاز به پزشک نشان می دهد که مشکلی وجود دارد اما این مشکل لزوما در پانکراس بیمار نخواهد بود. با این حال، سطح لیپاز در مقایسه با سطح آمیلاز شاخص اختصاصی تری برای اختلالات پانکراس است. بالا بودن نتیجه تست آمیلاز و لیپاز و علائم شما می توانند پزشک را در تشخیص و یا کنار گذاشتن پانکراتیت یا سایر اختلالات پانکراس یاری دهد.

اگر شما درد شکمی شدیدی را تجربه کرده اید، سریعا به متخصص داخلی و غدد گوارشی مراجعه کنید. بر اساس نتایج تست آمیلاز، تست لیپاز و سابقه پزشکی، پزشک نیاز به تست های دیگر تعیین کرده و نوع درمان مناسب را انتخاب می کند.