زخم معده اغلب در اثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری و یا مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ایجاد می شود. این عوامل سد دفاعی معده در مقابل اسید که برای هضم مواد غذایی تولید می شود را از بین می برند، پوشش معده در تماس با اسید دچار آسیب شده و زخم معده شکل می گیرد.
علل زخم معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری
عفونت اچ پیلوری بسیار شایع است و فرد ممکن است بدون این که مطلع باشد به عفونت دچار شود؛ زیرا عفونت اچ پیلوری معمولا علائمی ندارد. باکتری ها در پوشش معده زیست می کنند و افراد در سنین مختلف ممکن است به عفونت ناشی از آن ها دچار شوند.
اما در برخی افراد باکتری ها پوشش معده را تحریک کرده و آن را مستعد آسیب دیدن در اثر اسید معده می کنند؛ بدین ترتیب این عامل عفونی از جمله علل زخم معده است. دلیل این که برخی افراد بیشتر از سایرین به عفونت اچ پیلوری دچار می شوند به طور دقیق مشخص نیست.
علل زخم معده: ضد التهاب های غیر استروئیدی
این داروها به طور وسیعی برای رفع درد، دمای بالای بدن و التهاب مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که کاربرد بیشتری دارند عبارتند از:
بسیاری از افراد که از این داروها استفاده می کنند و دچار عوارض جانبی آن ها نمی شوند اما این داروها می توانند عاملی برای بروز زخم معده باشند خصوصا اگر برای مدت طولانی یا در دوز بالا استفاده شوند. اگر شما تاکنون به زخم معده دچار شده اید یا در حال حاضر مبتلا هستید مصرف این داروها توصیه نمی شود.
استامینوفن داروی جایگزین ضد التهاب های غیر استروئیدی برای کنترل درد و تب است.
علل زخم معده: فاکتورهای سبک زندگی
از دیگر علل زخم معده برخی فاکتورهای شیوه زندگی همانند غذاهای تند، استرس و مصرف الکل هستند. شواهد اندکی برای تایید این ارتباط وجود دارند اما این فاکتورها ممکن است علائم زخم معده را تشدید کنند. اما تصور بر این است که سیگار کشیدن خطر بروز زخم معده را افزایش داده و اثر درمان را کاهش می دهد.
عواقب زخم معده
عواقب زخم معده نسبتا نادر هستند اما در صورت بروز بسیار خطرناک خواهند بود.
عواقب زخم معده: خونریزی داخلی
خونریزی داخلی شایع ترین عارضه زخم معده است. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که زخم معده در محل یک رگ خونی ایجاد شود. خونریزی داخلی ناشی از زخم معده به صورت های زیر است:
- خونریزی آهسته و طولانی مدت که موجب آنمی (خستگی، تنگی نفس، رنگ پریدگی و تپش قلب) می گردد.
- خونریزی شدید و سریع که موجب استفراغ خونی یا دفع مدفوع تیره، چسبنده و قیر مانند می گردد.
اگر شما در اثر خونریزی ناشی از زخم معده دچار علائم پایدار آنمی شدید باید به پزشک مراجعه کنید. اگر احتمال زخم معده وجود داشته باشد، شما برای معاینه و درمان به متخصص گوارش ارجاع داده می شوید. آندوسکوپی برای تشخیص علت خونریزی انجام می گیرد و درمان آن نیز ممکن است با آندوسکوپی انجام شود. در برخی مواقع، از روش های تخصصی به کمک اشعه ایکس به منظور متوقف ساختن خونریزی ناشی از زخم معده استفاده می شود.
در مواردی ممکن است برای جبران خون از دست رفته در خونریزی ناشی از زخم معده انتقال خون انجام می گیرد.
عواقب زخم معده: ایجاد سوراخ
یکی از عواقب نادر زخم معده ایجاد حفره در پوشش معده است که پرفوراسیون نام می گیرد. پرفوراسیون ممکن است بسیار خطرناک باشد؛ زیرا موجب می گردد که باکتری های موجود در معده به دام افتاده و پوشش شکمی شما را عفونی کنند. این حالت پریتونیت نامیده می شود.
در پریتونیت ناشی از زخم معده، عفونت قبل از انتشار به سایر اندام ها به سرعت به داخل خون منتشر می شود. این خطر نارسایی چندگانه اندام ها را بالا برده و در صورت عدم درمان کشنده خواهد بود. مهم ترین علامت پریتونیت به عنوان یکی از عواقب زخم معده درد ناگهانی شکم است که دائما تشدید می شود.
پریتونیت یک وضعیت اورژانسی است که مراجعه سریع به بیمارستان نیاز دارید. در صورت تجربه این درد سریعا با مراقبت های اورژانس تماس بگیرید. در مواردی جراحی برای درمان این عارضه زخم معده انجام می گیرد.
عواقب زخم معده: انسداد خروجی معده
در برخی موارد، زخم معده ملتهب شده یا اسکار ایجاد می شود که در این صورت امکان مسدود شدن مسیر طبیعی عبور غذا در مجاری گوارشی وجود دارد. این حالت انسداد خروجی معده نام می گیرد. علائم این نمونه از عواقب زخم معده عبارتند از:
- بروز استفراغ مکرر با حجم زیادی از غذاهای هضم نشده
- احساس دائمی نفخ یا پری
- احساس پری زیاد بعد از خوردن حجم کمی از غذا
- کاهش وزن بی دلیل
انجام آندوسکوپی برای تایید انسداد خروجی معده توصیه می شود.
اگر انسداد در اثر بافت اسکار زخم معده ایجاد شده باشد، برای رفع این حالت جراحی انجام می گیرد؛ با این حال در مواردی این وضعیت با وارد کردن یک بالن از طریف آندوسکوپ و باد کردن آن برطرف می شود.
