سیروز بیماری کبدی است که سبب ایجاد اسکارهای شدید در این ارگان می گردد. این اسکارها در نتیجه سال ها آسیب مستمر روی می دهد. متداول ترین عاملی که در ایجاد سیروز دخالت دارد سوء مصرف الکل، ابتلا به هپاتیت بی یا سی و بیماری کبد چرب می باشد. هپاتیت بی و سی عفونت ویروسی است که بر کبد تاثیر می گذارد. بیماری کبد چرب نیز در افراد دچار چاقی یا دیابت مشخص می گردد. در مراحل پیشرفته، سیروز کبدی آسیب های غیر قابل برگشتی را به دنبال دارد، در این شرایط گزینه درمان انجام پیوند کبد خواهد بود. اگر سیروز کبدی در مراحل اولیه تشخیص داده شود در آن صورت با درمان مشکل زمینه ای می توان شرایط را بهبود بخشید.
کبد ارگانی بزرگ می باشد که در بخش بالایی و راست شکم واقع شده است. عملکرد کبد برای داشتن زندگی سالم بسیار حیاتی است. کبد در صورت آسیب می تواند خود را ترمیم سازد. اما در طول فرایند بهبود ممکن است بافت های اسکاری ایجاد شود. بنابراین آسیب های مکرر به کبد (برای مثال نوشیدن زیاد الکل) منجر به ایجاد اسکارهایی در این ارگان می شود. وجود حدی از اسکار در کبد ممکن است عوارض جدی را همراه نداشته باشد اما اگر اسکارها شدت بیابد کبد دیگر قادر به داشتن عملکرد نرمال خود نمی باشد. عوامل زیر در ایجاد سیروز کبدی دخالت دارد:
- مصرف طولانی مدت الکل
- ابتلا به هپاتیت بی و سی
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی
- هموکروماتوز (شرایطی که سبب تجمع آهن در کبد می شود)
علائم سیروز کبدی
افراد مبتلا به سیروز کبدی در برخی موارد علائم بالینی نشان نمی دهند اما لیستی از نشانه ها و علائم سیروز کبدی وجود دارد، اگرچه همه این علائم با هم روی نمی دهد. شایع ترین علائم سیروز کبدی عبارت است از:
- علائم سیروز کبدی: از دست رفتن اشتها، از دست رفتن وزن، ضعف، زردی، خارش
- علائم سیروز کبدی: نشانه های مرتبط با خونریزی بخش بالایی دستگاه گوارش (مانند استفراغ خونی یا مدفوع تیره رنگ)
- علائم سیروز کبدی: تورم شکم که ناشی از شرایطی به نام آسیت می باشد که در آن مایعات در اطراف ارگان های شکمی تجمع می یابد.
- علائم سیروز کبدی: تغییرات خلقی، گیجی، الگوی غیر نرمال خواب، شرایطی که به دنبال انسفالوپاتی کبدی روی می دهد.
- علائم سیروز کبدی: کرامپ های ماهیچه ای که می تواند شدید باشد.
- علائم سیروز کبدی: فقدان خونریزی یا خونریزی های نامنظم در خانم ها
- علائم سیروز کبدی: اختلال در نعوظ، ناباروری یا از دست رفتن میل جنسی در مردان
- علائم سیروز کبدی: تغییراتی در پستان مردان
- علائم سیروز کبدی: ورید عنکبوتی
هایپرتنشن پورتال یکی از علائم سیروز کبدی می باشد. در این شرایط فشار خون داخل ورید پورتال که منبع اصلی خونرسانی در کبد می باشد، افزایش می یابد. این افزایش فشار خون در نتیجه اسکارهای کبدی ایجاد می شود که منجر به انسداد جریان خون در ارگان می شود. با افزایش فشار انسداد به عروق خونی اطراف از جمله مری و روده نیز کشیده می شود.
سیروز کبدی می تواند بر دست ها نیز تاثیر بگذارد و منجر به قرمزی کف دست ها، سفیدی ناخن ها و یا ایجاد نوارهای سفید روی آن و یا پهن شدن نوک انگشتان شود. به این شرایط انقباض دوپویترن گفته می شود. این شرایط در نهایت منجر به محدود شدن حرکت انگشتان می شود.
ناهنجاری های خونی یکی از علائم سیروز کبدی و عوارض این بیماری می باشد. برای مثال بیماران ممکن است سطح غیر نرمالی از برخی پروتئین ها یا آنزیم ها را در خون خود داشته باشند. خون بیماران مبتلا به سیروز کبدی ممکن است به درستی لخته نشود. بنابراین ممکن است برخی سلول های خونی را به تعداد کافی نداشته باشند.
از عمده ترین عوارض سیروز کبدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم و آسیب به عروق مری، ایجاد واریس مری و احتمال خونریزی
- آسیت یا تورم شکمی
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت های شکمی به دلیل تجمع مایعات در شکم
- اختلال در عملکرد مغز به دلیل افزایش مقدار سموم در خون (انسفالوهپاتیک)
- اختلال در عملکرد کلیه ها که سندرم هپاتورنال نام دارد.
- عوارض قلبی و ریوی
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان کبد مخصوصا اگر سیروز کبدی در اثر ابتلا به هپاتیت بی و سی ایجاد شده باشد.
