دروانا:

بیماری هیپوگنادیسم

بیماری هیپوگنادیسم زمانی اتفاق می افتد که غدد جنسی هورمون های جنسی کمتری تولید کرده و یا تولید نمی کنند. غدد جنسی یا همان گنادها شامل بیضه ها در مردان و تخمدان ها در زنان می باشند. هورمون های جنسی در کنترل مشخصات جنسی ثانویه مانند رشد سینه ها در خانم ها، تکامل بیضه ها در مردان و رشد موی ناحیه تناسلی کمک کننده هستند. هورمون های جنسی همچنین نقش مهمی در چرخه قاعدگی و تولید اسپرم ایفا می کنند.

هیپوگنادیسم: تشخیص

پزشک برای تایید این که تکامل جنسی بر اساس سن شما در سطح نرمال قرار دارد، معاینه فیزیکی انجام می دهد. پزشک توده عضلانی، موهای بدن و اندام های جنسی را معاینه می کنند.

تشخیص هیپوگنادیسم: تست های هورمونی

اگر نظر پزشک این باشد که شما به بیماری هیپوگنادیسم مبتلا هستید، ابتدا سطح هورمون های جنسی در شما را اندازه گیری می کنند. شما باید برای اندازه گیری هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و LH آزمایش خون بدهید. غده هیپوفیز این هورمون های تولید مثلی را تولید می کند.

اگر خانم هستید برای تشخیص هیپوگنادیسم سطح استروژن نیز در شما سنجیده می شود. اگر آقا هستید، سطح تستوسترون در شما اندازه گیری می شود. این آزمایش ها معمولا در صبح هنگام که میزان هورمون ها بالا است انجام می گیرند. اگر آقا هستید در تشخیص هیپوگنادیسم پزشک همچنین آنالیز نمونه منی برای تعداد اسپرم ها را توصیه می کند. هیپوگنادیسم تعداد اسپرم ها را کاهش می دهد.

پزشک ممکن است برای کمک به تشخیص هیپوگنادیسم و کنار گذاشتن علل دیگر انجام آزمایش های خون بیشتری را توصیه کند. سطح آهن هورمون های جنسی را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل، پزشک سطح بالای آهن در خون که معمولا در هموکروماتوز اتفاق می افتد را بررسی می کند.

پزشک همچنین سطح پرولاکتین را در شما اندازه می گیرد. پرولاکتین هورمونی است که تکامل سینه ها و تولید شیر در آن ها را افزایش می دهد اما در هر دو جنس وجود دارد. اندازه گیری سطح هورمون تیروئید از دیگر تست ها در تشخیص هیپوگنادیسم است. مشکلات تیروئیدی می تواند موجب علائم مشابه هیپوگنادیسم گردند. اندازه گیری هورمون ها بر اساس نیاز و شک پزشک و علائم خاص در بیمار انجام می شود و ممکن است نیاز به اندازه گیری همه به صورت همزمان نباشد.

تشخیص هیپوگنادیسم: تست های تصویربرداری

تست های تصویربرداری نیز در تشخیص هیپوگنادیسم کمک کننده هستند. سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از تخمدان ها و بررسی هر مشکل دیگری مانند کیست های تخمدانی و سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می کند. پزشک انجام ام آر آی یا سی تی اسکن را برای بررسی تومور در غده هیپوفیز توصیه می کند.

هیپوگنادیسم: درمان

درمان هیپوگنادیسم در زنان

اگر خانم هستید، درمان هیپوگنادیسم شامل افزایش مقدار هورمون های جنسی زنان می باشد. خطر اول درمان در صورتی که هیسترکتومی انجام شده باشد، استروژن درمانی است. مکمل استروژن به صورت پچ یا قرص برای درمان هیپوگنادیسم در زنان تجویز می شود.

از آن جایی که افزایش سطح استروژن خطر سرطان اندومتر را افزایش می دهد، اگر هیسترکتومی انجام نداده باشید ترکیب استروژن و پروژسترون را برای درمان هیپوگنادیسم دریافت می کنید. پروژسترون می تواند خطر سرطان اندومتر ناشی از مصرف استروژن را کاهش دهد. درمان های دیگر برای هیپوگنادیسم در زنان علائم خاصی را مورد هدف قرار می دهند. اگر میل جنسی شما کاهش یافته باشد، شما دوز کمی تستوسترون دریافت می کنید. اگر در اثر هیپوگنادیسم دچار بی نظمی قاعدگی یا مشکل در بارداری شده اید، آمپول های کریوگنادوتروپین انسانی یا قرص های حاوی هورمون FSH را برای تحریک تخمک گذاری دریافت می کنید.

درمان هیپوگنادیسم در مردان

تستوسترون هورمون جنسی مردانه است. درمان جایگزینی تستوسترون به طور وسیعی در درمان هیپوگنادیسم در مردان به کار می رود. شما می توانید درمان جایگزینی تستوسترون را به صورت زیر دریافت کنید:

• تزریقی

تزریق هورمون آزاد کننده گنادوتروپین ممکن است آغازگر بلوغ باشد یا تولید اسپرم را افزایش دهد و بدین ترتیب در درمان هیپوگنادیسم در مردان نقش داشته باشد.

درمان هیپوگنادیسم در مردان و زنان

درمان هیپوگنادیسم در زنان و مردان در صورتی که بیماری در اثر تومور غذه هیپوفیز ایجاد شده باشد، یکسان خواهد بود. درمان به منظور کوچک کردن و یا برداشت تومور شامل راه های زیر می باشد:

• پرتو درمانی
• دارو درمانی
• جراحی

دکتر طاهره کرامتی

فوق تخصص غدد و متابولیسم

دكتر طاهره كرامتي متخصص داخلی و فوق تخصص غدد و متابولیسم از دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر طاهره کرامتی دارای پژوهش های علمی در زمینه بیماری های غدد و دیابت می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر طاهره کرامتی