سرطان مری علائم، علل، تشخیص و درمان
سرطان مری چیست؟ سرطان مری سرطانی است که در داخل مری اتفاق می افتد. مری ارگانی لوله ای و تو خالی می باشد که از گلو آغاز شده و به معده می رسد. مری به حرکت غذا از پشت گلو به سمت معده کمک می کند. سرطان مری معمولا در سلول هایی آغاز می شود که در داخل مری قرار دارد. سرطان مری می تواند در هر جایی از مری روی دهد. مردان بیش از زنان مستعد ابتلا به سرطان مری می باشند.
سرطان مری ششمین سرطان کشنده در جهان می باشد. نرخ شیوع سرطان مری در مناطق مختلف جغرافیایی متفاوت است. در برخی مناطق، افزایش نرخ ابتلا به سرطان مری ناشی از مصرف تنباکو، مصرف الکل، عادات غذایی خاص و چاقی می باشد.
علائم سرطان مری
علائم سرطان مری عبارت است از:
- دشواری در بلعیدن
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- درد در قفسه سینه، احساس فشار یا سوزش
- سوزش سر معده و یا تشدید سوء هاضمه
- سرفه کردن
به طور کلی باید توجه داشت معمولا سرطان مری علائم مشخص اولیه ای ندارد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم پایداری را در مسیر گوارشی خود تجربه می کنید با متخصص گوارش در ارتباط باشید. اگر مری بارت در مورد شما تشخیص داده شود (ضایعات پیش سرطانی که ریسک ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد، این عارضه در اثر افزایش جریان اسید معده روی می دهد) باید همواره مراقب تشدید این وضعیت باشید. غربالگری برای سرطان مری به طور معمول در بیماران مبتلا به مری ربات انجام نمی شود زیرا گروه های پر خطر به سادگی قابل تشخیص نیستند. اگر شما به مری ربات دچار باشید پزشک در مورد معایب و مزایای انجام غربالگری با شما صحبت خواهد کرد.
انواع سرطان مری
سرطان مری بر اساس نوع سلول های درگیر به چند دسته طبقه بندی می شوند. نوع سرطان مری می تواند به تعیین انتخاب های درمانی کمک کند. انواع سرطان مری عبارت است از:
- آدنوکارسینوما: آدنوکارسینوما در سلول های غدد ترشح کننده مخاط موجود در مری آغاز می شود. آدنوکارسینوما اغلب در بخش های پایین تر مری روی می دهد. آدنوکارسینوما شایع ترین فرم سرطان مری در برخی مناطق جهان می باشد و عمدتا مردان را تحت تاثیر قرار می دهد.
- کارسینوم سلول سنگفرشی: سلول های سنگفرشی مسطح و نازک بوده و سطح مری را می پوشانند. کارسینوم سلول سنگفرشی اغلب در بخش بالایی و میانی مری روی می دهد. کارسینوم سلول سنگفرشی شایع ترین فرم سرطان مری در جهان می باشد.
- سایر انواع نادر سرطان مری: برخی فرم های نادر سرطان مری عبارتند از کارسینوم سلولی کوچک، ساکروما، لنفوما، ملانوما و کوریوکارسینوما.
علت سرطان مری
علت دقیق بروز سرطان مری شناخته شده نیست. سرطان مری زمانی روی می دهد که سلول های موجود در مری با خطا یا جهش در DNA رو به رو شوند. بروز چنین جهش هایی سبب می شود سلول ها رشد کرده و به طور خارج از کنترلی تقسیم شوند. تجمع چنین سلول های غیر نرمالی سبب ایجاد تومور در مری خواهد شد. این تومورها به ساختارهای اطراف حمله کرده و به بخش های دیگر بدن منتشر می شوند.
فاکتورهای خطر سرطان مری
تصور بر این است که تحریک مزمن مری می تواند در ایجاد تغییراتی دخیل باشد که به سرطان مری منتج شود. فاکتورهایی که سبب تحریک سلول های مری می شود و ریسک ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد عبارت است از:
- ابتلا به بیماری رفلاکس معده یا GERD
- سیگار کشیدن
- تغییرات پیش سرطانی در سلول های مری (مری ربات)
- چاقی
- نوشیدن الکل
- ریفلاکس صفراوی
- دشواری در بلعیدن به دلیل عدم کارکرد مناسب اسفنکتر مری (آشالازی)
- نوشیدن مایعات داغ
- عدم مصرف میوه ها و سبزیجات
- رادیوتراپی مکرر در قفسه سینه و بخش های بالایی شکم
عوارض سرطان مری
مادامی که سرطان مری پیشرفت می کند عوارض زیر را به دنبال خواهد داشت:
- انسداد مری: سرطان مری بلعیدن غذا و نوشیدن مایعات را دشوار می سازد.
- درد: سرطان مری پیشرفته سبب بروز درد می شود.
- خونریزی در مری: سرطان مری می تواند سبب بروز خونریزی شود. اگرچه خونریزی معمولا تدریجی است اما می تواند ناگهانی و شدید باشد.
تشخیص سرطان مری
تست ها و آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان مری به کار می رود عبارت است از:
- استفاده از اسکوپ برای معاینه مری (آندوسکوپی): در طول انجام آندوسکوپی پزشک با استفاده از لوله ای منعطف و مجهز به لنز ویدئویی حلق و مری را معاینه خواهد کرد. با استفاده از آندوسکوپی پزشک مری را به لحاظ وجود سرطان و نواحی تحریک شده مورد بررسی قرار خواهد داد.
- نمونه برداری: پزشک با استفاده از اسکوپی مخصوص که وارد مری می شود می تواند بخشی از بافت مشکوک را نمونه برداری کند. نمونه ها برای بررسی سلول های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد.
وقتی سرطان مری تشخیص داده شود برای تعیین شدت سرطان مری پزشک انجام تست های بیشتری را در نظر خواهد گرفت تا مشخص شود آیا سرطان به غدد لنفاوی و یا سایر بخش های بدن منتشر شده است یا خیر.
آزمایشاتی که برای تعیین شدت سرطان مری استفاده می شود عبارت است از:
- اولتراسوند آندوسکوپیک یا EUS
- توموگرافی کامپیوتری یا CT
- توموگرافی انتشار پوزیترون یا PET
پزشک با استفاده از اطلاعات حاصل از تست های تشخیصی می تواند مرحله سرطان مری را تشخیص دهد. مراحل سرطان مری با استفاده از سیستم عددی رومی مشخص می شود و از 0 تا IV می باشد. در کمترین مرحله سرطان مری همچنان کوچک است و تنها لایه های سطحی مری را در بر گرفته است. اما در مرحله IVسرطان پیشرفته و به سایر بخش های بدن نیز انتشار یافته است.
مرحله بندی سرطان به تشخیص و درمان آن توسط پزشک کمک می کند. پزشک بر اساس مرحله سرطان نوع درمان مناسب را تعیین خواهد کرد.
تشخیص افتراقی سرطان مری عبارت است از:
- حلقه مری
- تنگی خوش خیم
- آشالازی
- اسپاسم منتشر مری
در مورد پیش آگهی سرطان مری باید عنوان کرد کارسینوم سلول های سنگفرشی و آدنوکارسینوما ها پیش آگهی بسیار بدی دارند. میزان بقا 5 ساله برای بیماران مبتلا به سرطان مری از نوع سلول های سنگفرشی کمتر از 10% می باشد. با اینکه روش های غربالگری پیشرفته باعث بهبود قابلیت برداشت تومورها شده اند اما هنوز هم اگر تومور در مراحل اولیه تشخیص داده شود پیش آگهی بدی به دنبال خواهد داشت. حدود 25% از بیماران مبتلا به سرطان مری تومورهای قابل برداشت دارند. 10 تا 20% از بیماران از جراحی جان سالم به در نمی برند. با تشخیص زودرس و برداشتن ضایعات آدنوکارسینومای سطحی، میزان بقا به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته می یابد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر پزشک خانواده به وجود سرطان مری در شما مشکوک شود شما را برای ارزیابی های بیشتر به متخصص ارجاع خواهد داد. تیم پزشکی شما متشکل از متخصصین زیر خواهد بود:
- متخصص بیماری های گوارشی
- انکولوژیست
- جراح
- انکولوژیست متخصص در رادیوتراپی
برای ملاقات با پزشک توجه به موارد زیر می تواند سودمند باشد:
- علائمی که تجربه می کنید حتی علائم به ظاهر غیر مرتبط را در نظر داشته و یادداشت نمایید.
- لیستی از استرس ها و تغییرات عاطفی اخیر که در زندگی خود تجربه می کنید یادداشت کنید.
- لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرف خود تهیه کنید.
- به هنگام ملاقات با پزشک همراهی با خود داشته باشید تا شما را در به خاطر سپردن همه مواردی که پزشک عنوان می کند یاری سازد.
- لیسی از سوالاتی که در ذهن دارید آماده کنید. در مورد سرطان مری برخی سوالات احتمالی عبارت است از:
- سرطان مری در کجا روی داده است؟
- آیا سرطان مری پیشرفت کرده است؟
- آیا سرطان مری درمان قطعی دارد؟
- آیا سرطان مری قابل درمان است؟
- آیا ممکن است گزارش حاصل از پاتولوژی را برای من تشریح کنید؟
- آیا باید آزمایشات دیگری انجام دهم؟
- چه انتخاب های درمانی پیش رو دارم؟
- تاثیرات جانبی ناشی از درمان های مطرح شده چه خواهد بود؟
- بهترین رویکرد درمانی از دیدگاه شما کدام است؟
- آیا بروشور یا وب سایتی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان مری وجود دارد؟
درمان سرطان مری
آیا سرطان مری درمان قطعی دارد؟ درمان قطعی سرطان مری تعریف نشده است. درمان سرطان مری بر اساس نوع سلول های سرطانی درگیر همچنین مرحله سرطان تعیین می شود. علاوه بر این فاکتورهای دیگری مانند سلامت کلی بیمار و اولویت های درمانی نیز مورد توجه قرار خواهد داشت.
- جراحی سرطان مری:
جراحی سرطان مری به منظور برداشت سرطان مری می تواند به تنهایی و یا در ترکیب با سایر درمان ها مورد توجه قرار گیرد. جراحی های انجام شده به منظور درمان سرطان مری عبارت است از:
- جراحی سرطان مری به منظور برداشت تومورهای کوچک: اگر سرطان بسیار کوچک باشد و تشخیص داده شود که سرطان از لایه های سطحی مری تجاوز نکرده و انتشار نیافته است جراح برداشت توده سرطانی با حاشیه ای از بافت سالم اطراف آن را توصیه خواهد کرد. جراحی می تواند با آندوسکوپی انجام شود.
- جراحی سرطان مری به منظور برداشت بخشی از مری: در طول انجام این روش که به آن esophagectomy گفته می شود جراح بخشی از مری که دارای تومور می باشد را بر می دارد. علاوه بر این قسمتی از بخش بالای معده و یا غدد لنفاوی اطراف آن نیز برداشته می شود. باقیمانده مری به معده متصل می شود.
- برداشت بخشی از مری و بخش های بالایی معده یا esophagogastrectomy: در طول انجام این روش جراح بخش هایی از مری، غدد لنفاوی اطراف آن و بخش بزرگ تری از معده را برمی دارد. باقیمانده معده و مری دوباره به هم متصل می شود. در صورت لزوم از بخش های از کولون برای ایجاد اتصال استفاده می شود.
به طور کلی جراحی سرطان مری خطرات و عوارضی مانند عفونت، خونریزی و نشتی از بخش های باقیمانده مری را به دنبال خواهد داشت. جراحی سرطان مری می تواند به صورت جراحی باز انجام شود که با برشی بزرگ همراه خواهد بود. از طرفی ممکن است جراحی سرطان مری با انجام برخی برش های کوچک و با ابزاری مخصوص به شیوه لاپراسکوپیک انجام شود. اینکه جراحی سرطان مری به چه صورت انجام شود بستگی به موقعیت فرد و رویکرد مخصوص جراح دارد.
درمان انسداد و دشواری در بلعیدن عبارت است از:
- رفع انسداد مری: اگر سرطان مری سبب باریک شدن مری شود جراح با استفاده از آندوسکوپ میله ای فلزی به نام استنت را در مری قرار خواهد داد تا به باز ماندن مری کمک کند. سایر انتخاب های درمانی عبارت است از جراحی، رادیوتراپی، شیمی درمانی، لیزر درمانی و درمان فوتودینامیک.
- تامین تغذیه: اگر بیمار مبتلا به سرطان مری در بلعیدن با دشواری رو به رو شود به منظور غذا رسانی لوله ای تعبیه خواهد شد. لوله گذاری سبب می شود مواد مغذی به معده و روده کوچک وارد شود. به این ترتیب مری برای ترمیم خود پس از شیمی درمانی زمانی خواهد داشت.
- شیمی درمانی
شیمی درمانی مبتنی بر استفاده از ترکیبات شیمیایی می باشد که به کشتن سلول های سرطانی کمک می کند. داروهای شیمی درمانی می تواند قبل یا بعد از جراحی سرطان مری در افراد مبتلا به سرطان مری مورد استفاده قرار گیرد. همچنین ممکن است شیمی درمانی با رادیوتراپی ترکیب شود. در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مری شیمی درمانی می تواند به تنهایی در تخفیف علائم ناشی از سرطان مری مورد استفاده قرار گیرد. عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی بستگی به نوع داروهای به کار رفته دارد.
- رادیوتراپی
در رادیوتراپی از اشعه ایکس با قدرت بالا برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. تابش توسط دستگاهی که در بیرون بدن قرار دارد تامین می شود هدف ناحیه سرطانی می باشد. در برخی مواردئرادیوتراپی به صورت داخلی و نزدیک توده سرطانی انجام می شود. رادیوتراپی اغلب همراه با شیمی درمانی در افراد مبتلا به سرطان مری مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا تابش درمانی قبل انجام جراحی سرطان مری صورت می پذیرد اما در برخی موارد بعد از انجام جراحی سرطان مری نیز توصیه می شود. در موارد پیشرفته سرطان مری رادیوتراپی می تواند برای تخفیف عوارض سرطان مری استفاده شود، برای مثال زمانیکه تومور به اندازه ای بزرگ شده که مانع عبور غذا و ورود آن به معده می شود. درمان سرطان مری می تواند دو تا شش هفته به طول انجامد. عوارض جانبی ناشی از رادیوتراپی در مری عبارت است از واکنش های پوستی شبیه به آفتاب سوختگی، دشواری در بلع یا دردناک شدن بلع، آسیب به ارگان های مجاور مانند ریه ها و قلب ها.
- ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی
ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی در درمان سرطان مری می تواند اثربخشی هر دو درمان را افزایش دهد. ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی می تواند به عنوان تنها درمان برای سرطان مری در نظر گرفته شود. در برخی موارد ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی قبل از جراحی سرطان مری انجام می شود. اما باید عنوان کرد ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی می تواند شدت بروز برخی عوارض جانبی را افزایش دهد.
سایر راه های درمان سرطان مری
درمان های مکمل ممکن است بتواند در رویارویی با عوارض جانبی ناشی از سرطان مری و درمان سرطان مری موثر باشد. برای مثال افراد مبتلا به سرطان مری ممکن است به دلیل دریافت درمان سرطان و یا در نتیجه رشد تومور درد شدیدی داشته باشند. با استفاده از برخی درمان ها و داروها می توان به کاهش درد ناشی از سرطان مری در بیماران کمک کرد. برخی گزینه ها در کاهش درد ناشی از سرطان مری عبارت است از:
- طب سوزنی
- ماساژ
- تکنیک های ریلکسیشن
پزشک می تواند شما را در تشخیص بهترین و بی خطر ترین انتخاب درمانی یاری سازد.
پیشگیری از سرطان مری
اقدامات زیر در کاهش ریسک ابتلا به سرطان مری موثر است:
- قطع مصرف سیگار: اگر از سیگار استفاده می کنید بهتر است به دنبال راهی برای کنار گذاشتن آن باشید. داروها و مشاوره می تواند به قطع مصرف سیگار کمک بسزایی کند.
- قطع مصرف الکل: سعی کنید تا جایی که ممکن است از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید.
- مصرف بیشتر سبزیجات و میوه ها: مصرف میوه ها و سبزیجات رنگی را در رژیم غذایی خود در نظر داشته باشید.
- حفظ وزن در محدوده سالم: اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید به دنبال راهی برای کاهش وزن آهسته و مستمر باشید.
مقابله و پشتیبانی در بیماران مبتلا به سرطان مری
ترس، احساس ناراحتی و شوک پس از دریافت تشخیص سرطان طبیعی است و رویارویی با آن ها به زمان نیاز خواهد داشت. شما ممکن است به هنگام تصمیم گیری های مهم درمانی آشفته شوید. با گذشت زمان می توانید راهی را برای رویارویی با مشکلات ناشی از سرطان بیابید. توجه به نکات زیر می تواند بسیار کمک کننده باشد:
- در مورد سرطان مری تا جایی که می توانید اطلاعات به دست بیاورید تا بتوانید در تصمیم گیری های درمانی که برای شما اتفاق می افتد سهیم باشید. در مورد نوع و مرحله سرطان مری از پزشک خود راهنمایی بخواهید. به دنبال منابعی برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انتخاب های درمانی باشید.
- با دوستان و خانواده در ارتباط باشید. خانواده و دوستان شما می توانند شما را در طول فرایند درمان سرطان مری حمایت کنند.
- به گروه ها و انجمن های بیماران مبتلا به سرطان بپیوندید. مرتبط بودن با بیماران سرطانی می تواند شما را در رویایی با مشکلات ناشی از سرطان یاری سازد.
منبع: وبسایت http://www.mayoclinic.org