درمان سلیاک
بیماری سلیاک و درمان آن
آیا بیماری سلیاک قابل درمان است؟ رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام عمر تنها راه کنترل و نه درمان بیماری می باشد. به عبارتی عمدتا رفع بیماری سلیاک با دوری از گلوتن به دست می آید. علاوه بر گندم سایر غذاهای حاوی گلوتن عبارت است از:
- جو
- بلغور
- مالت
- چاودار
- سمولینا
- تریتیکاله
- دروم
پزشک شما را به متخصص تغذیه ارجاع خواهد داد تا برنامه غذایی فاقد گلوتن را دریافت کنید.
- وقتی گلوتن از برنامه غذایی حذف شود التهاب در روده کوچک ظرف چند هفته کاهش می یابد و شما ظرف چند روز احساس بهتری خواهید داشت. بهبود و رشد مجدد پرزها ممکن است چند ماه تا چند سال زمان برد. فرایند بهبود روده کوچک در کودکان سریع تر از افراد بالغ می باشد.
- اگر به طور تصادفی محصول حاول گلوتن را استفاده کنید در آن صورت ممکن است درد شکم و اسهال را تجربه کنید. برخی افراد بعد از خوردن گلوتن علائمی ندارند اما این بدان معنا نیست که گلوتن برای آن ها آسیبی در پی ندارد. حتی وجود مقدار اندکی گلوتن در برنامه غذایی می توان آسیب زننده باشد خواه علائمی ایجاد شود خواه بدون ایجاد علائم باشد.
گلوتن ممکن است در برخی غذاها، داروها و محصولات غیر غذایی نیز وجود داشته باشد:
- نشاسته های غنی شده، محافظت کننده و تثبیت کننده های غذایی
- برخی داروهای نسخه ای و غیر نسخه ای
- مکمل های مینرال و ویتامین ها
- مکمل های غذایی و گیاهی
- رژ لب ها
- خمیردندان و شوینده های دهان
- چسب پاکت و تمبر
مکمل های مینرال و ویتامین ها
اگر کمبود مواد مغذی در مبتلایان به بیماری سلیاک شدید باشد در آن صورت ممکن است مصرف برخی مکمل ها و ویتامین ها توصیه شود. شما ممکن است به این ترکیبات نیاز داشته باشید:
- کلسیم
- فولات
- آهن
- ویتامین ب 12
- ویتامین دی
- ویتامین کا
- زینک
ویتامین ها و مکمل ها معمولا به شکل قرص استفاده می شود. اگر شما در جذب ویتامین های خوراکی دچار مشکل شوید آن را به صورت تزریقی دریافت خواهید کرد. باید اطمینان حاصل کنید ویتامین ها و مکمل های مصرفی فاقد گلوتن باشند.
پیگیری
اگر به بیماری سلیاک مبتلا باشید باید برای کنترل علائم و پاسخ به رژیم بیماری سلیاک هم چنان تحت نظر پزشک باشید. پزشک برای کنترل پاسخ درمانی دستور انجام آزمایش خون را می دهد. نتایج منفی این تست ها نشان می دهد رژیم غذایی فاقد گلوتن در بازه شش تا دوازده ماه به طور مناسبی عمل کرده است. اگر این نتایج هم چنان مثبت باقی بماند احتمالا در رژیم غذایی شما هم چنان اثری از گلوتن وجود دارد. به هر حال این تست ها کامل نیستند و حتی در صورتی که نتایج منفی باشد باز هم ممکن است شما در معرض مقدار قابل توجهی گلوتن قرار داشته باشید و روده شما در معرض آسیب قرار داشته باشد.
اگر علائم بیماری سلیاک ادامه داشت و یا عود کرد باید اندوسکوپی و نمونه برداری انجام شود. معمولا بیماری سلیاک در بزرگسالان به پیگیری نیاز دارد اما در برخی کودکان نیز نیاز به پیگیری درمانی وجود دارد.
ارتباط مستمر با متخصص تغذیه به شما در به روزرسانی و حفظ رژیم غذایی فاقد گلوتن کمک می کند.
داروهایی که برای کنترل التهاب روده استفاده می شود:
- اگر روده کوچک به شدت آسیب دیده باشد پزشک استفاده از استروئید را برای کنترل التهاب توصیه خواهد کرد. استروئیدها علائم شدید بیماری را تخفیف می دهد و به بهبود روده کمک می کنند.
- اگر به بیماری درماتیت هرپیتفرم دچار باشید در آن صورت پزشک استفاده از داروی پوستی را همراه با رژیم غذایی فاقد گلوتن به شما توصیه خواهد کرد.
بیماری سلیاک مقاوم
مبتلایان به بیماری سلیاک مقاوم ممکن است علائم شدیدی را تجربه کنند و یا ممکن است علائم کاهش یافته اما دوباره عود کند. در برخی موارد روده کوچک بهبود نمی یابد. وقتی چنین اتفاقی رخ دهد شما به ارزیابی در مراکز تخصصی نیازمند خواهید بود. این بیماری می تواند بسیار خطرناک باشد و در حال حاضر درمان قطعی سلیاک وجود ندارد.
مبتلایان به بیماری سلیاک مقاوم باید تحت نظر متخصص درمان شوند.
درمان های بالقوه
درمان اثبات شده ای برای این بیماری وجود ندارد و تنها راه بهبود بیماری سلیاک استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن می باشد. مبتلایان به بیماری سلیاک ممکن است به طور تصادفی در معرض گلوتن قرار گیرند و دچار علائم شدیدی شوند. محققین به دنبال راهی برای اصلاح ژنتیکی گندم می باشند اما این روش تا به امروز موفقیت آمیز نبوده است. برخی از درمان های پیشنهادی برای درمان سلیاک مبتنی بر هدف گیری سیستم ایمنی می باشد. اما هیچ یک از گزینه ها تا به امروز تایید نشده است. به هر حال، امیدواری هایی برای افزایش رویکرهای درمانی این بیماری در آینده وجود دارد.