کاوازاکیعلائم، علل، تشخیص و درمان
بیماری کاوازاکی چیست؟ بیماری کاوازاکی سبب التهاب در دیواره های شریان هایی با سایز متوسط در بدن می شود. بیماری کاوازاکی عمدتا بر کودکان تاثیر می گذارد. التهاب بر عروق کرونری تاثیر می گذارد که خون رسانی به ماهیچه قلب را تامین می کنند.
بیماری کاوازاکی برخی اوقات با نام سندرم جلدی- مخاطی غده لنفاوی خوانده می شود؛ زیرا بر غدد لنفاوی، پوست و غشاهای مخاطی داخل دهان، بینی و گلو تاثیر می گذارد. علائم بیماری کاوازاکی معمولا قابل درمان می باشد و اغلب کودکان بدون عارضه جدی از بیماری کاوازاکی جان سالم به در می برند.
علایم بیماری کاوازاکی چیست؟
علائم بیماری کاوازاکی معمولا در سه فاز مشخص می شود. مراحل بیماری کاوازاکی عبارت است از:
فاز اول بیماری کاوازاکی:
علائم فاز اول (علائم تب کاوازاکی) بیماری کاوازاکی عبارت است از:
- تب که اغلب بیش از 102.2 درجه فارنهایت (39 درجه سلسیوس) می باشد و بیش از سه روز به طور می انجامد.
- چشمانی به شدت قرمز با ترشحات غلیظ
- راش که عمدتا روی تنه و در نواحی ژنیتال مشخص می شود.
- لب های ترک دار، خشک و قرمز و زبانی به شدت متورم و قرمز
- التهاب و قرمزی پوست کف دست ها و کف پاها
- تورم غدد لنفاوی در گردن و برخی نقاط دیگر
- تحریک پذیری
فاز دوم بیماری کاوازاکی:
در فاز دوم بیماری کاوازاکی کودک ممکن است به علائم زیر دچار شود:
- پوسته پوسته شدن دست و پا مخصوصا نوک انگشتان دست و پا که عمدتا پوسته ها به صورت ورقه هایی بزرگ هستند.
- درد مفصل
- اسهال
- استفراغ
- درد شکم
فاز سوم بیماری کاوازاکی:
در فاز سوم بیماری کاوازاکی علائم به آرامی از بین می رود مگر آن که عارضه ای ایجاد شود. ممکن است هشت هفته به طول انجامد تا سطح انرژی بدن به حالت نرمال بازگردد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
اگر فرزندتان به تب دچار است که بیش از سه روز به طول انجامیده با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید، اگر متوجه تب طولانی در فرزند خود شدید به نحوی که علائم زیر را نیز به دنبال داشت، فورا به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید:
- قرمزی در هر دو چشم
- زبانی بسیار قرمز و متورم
- قرمزی کف دست ها و پاها
- پوسته ریزی
- راش
- تورم غدد لنفاوی
درمان سندرم کاوازاکی اگر طی 10 روز بعد از شروع علائم انجام شود می تواند شانس آسیب دائمی را کاهش دهد.
علت بیماری کاوازاکی
علت دقیق بیماری کاوازاکی مشخص نیست. در پاسخ به این پرسش که آیا بیماری کاوازاکی واگیردار است؟ باید گفت دانشمندان اعتقادی به واگیردار بودن بیماری کاوازاکی ندارند. عامل بیماری کاوازاکی روشن نیست. برخی تئوری ها بیماری کاوازاکی را به باکتری، ویروس و سایر فاکتورهای محیطی ارتباط می دهد اما هیچ کدام از این فرضیات اثبات نشده است. برخی ژن ها نیز می تواند افراد را مستعد ابتلا به بیماری کاوازاکی کند.
فاکتورهای خطر که ابتلا به بیماری کاوازاکی را افزایش می دهد
- سن: کودکان زیر پنج سال بیشتر در خطر ابتلا به کاوازاکی قرار دارند.
- جنسیت: پسران کمی بیشتر مستعد ابتلا به بیماری کاوازاکی می باشند.
- قومیت: برخی کودکان آسیایی و کودکان جزایر اقیانوس آرام مانند ژاپن یا کره نرخ ابتلای بیشتری را به بیماری کاوازاکی نشان داده اند.
عوارض بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی می تواند علتی برای ابتلا به بیماری قلبی در کودکان باشد اما با درمان موثر بیماری تنها درصد اندکی از کودکان به آسیب های بلند مدت دچار می شوند.
عوارض قلبی ناشی از بیماری کاوازاکی عبارت است از:
- التهاب عروق خونی معمولا عروق کرونری که خونرسانی به قلب را انجام می دهند.
- التهاب در ماهیچه قلب (میوکاردیتیس).
- مشکلاتی در دریچه قلب.
هر کدام از عوارض کاوازاکی می تواند به آسیب قلبی کودک منجر شود. التهاب عروق کرونری می تواند دیواره شریانی را تضعیف کند و به این ترتیب شانس ایجاد لخته خون و انسداد عروق افزایش می یابد که خود زمینه سازی برای حمله قلبی یا خونریزی داخلی خطرناک می باشد. در مورد درصد اندکی از کودکان که به مشکلات کرونری دچار می شوند، بیماری کاوازاکی حتی در صورت درمان باز هم کشنده خواهد بود.
تشخیص بیماری کاوازاکی
برای تشخیص بیماری کاوازاکی هیچ تست خاصی وجود ندارد. تشخیص بیماری کاوازاکی عمدتا با کنار گذاشتن علل احتمالی سایر بیماری ها که علائم مشابهی با بیماری کاوازاکی دارند انجام می شوند:
- تب اسکارلت ناشی از باکتری استرپتوکوک می باشد و به تب، لرز، راش و گلو درد منتج می شود.
- آرتریت روماتوئید نوجوانان
- سندرم استیون جانسون، اختلالی در غشاهای مخاطی می باشد.
- سندرم شوک سمی
- سرخک
- بیماری های ناشی از کنه مانند تب منقوط کوه های راکی
پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام خواهد داد سپس آزمایشاتی برای تشخیص بیماری کاوازاکی انجام می دهد. این آزمایشات عبارت است از:
- آزمایش ادرار: این آزمایش می تواند احتمال سایر بیماری ها را کنار بگذارد.
- آزمایش خون: آزمایشاتی مانند بررسی افزایش سلول های سفید خون و وجود آنمی و التهاب می تواند اندیکاسیونی برای تشخیص بیماری کاوازاکی باشد. آزمایشی که در آن یک ترکیب خاص بررسی می شود، ترکیبی به نام B-type natriuretic peptide یا BNP که در شرایطی در بدن آزاد می شود که قلب تحت استرس قرار دارد و در تشخیص بیماری کاوازاکی مفید است. این یافته بر اساس تحقیق جدیدی که انجام شده است مشخص گردیده و برای تایید یافته ها به انجام تحقیقات بیشتری نیاز است.
- الکتروکاردیوگرام: این تست با استفاده از الکترودهایی انجام می شود که به پوست متصل می شود تا ایمپالس های الکتریکی ناشی از ضربان قلب کودک را اندازه گیری کند. بیماری کاوازاکی می تواند سبب ایجاد مشکلاتی در ریتم قلب شود.
- اکوکاردیوگرام: این تست با استفاده از تصویر برداری سونوگرافی انجام می شود تا نشان دهد عملکرد قلب چقدر مناسب است و می تواند ناهنجاری های شریان کرونری ناشی از بیماری کاوازاکی را در صورت وجود تشخیص دهد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا برای اولین بار به پزشک خانواده یا متخصص اطفال مراجعه خواهید کرد. اما در برخی موارد کودک ممکن است به متخصص قلب کودکان ارجاع داده شود.
از آن جایی که زمان ملاقات با پزشک کوتاه است بهتر است آمادگی لازم را قبل از آن کسب کنید. نکات زیر شما را در آمادگی قبل از ملاقات با پزشک آماده می کند:
- علائمی که فرزندتان دارد را یادداشت کنید، حتی علائمی که بی ربط به نظر می آید را نیز در نظر بگیرید. تب فرزندت خود را اندازه گیری کنید و مدت زمانی که فرزندتان به تب دچار است را یادداشت کنید.
- لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی فرزند خود تهیه بفرمایید.
- بهتر است به هنگام ملاقات با پزشک، فردی را با خود همراه داشته باشید تا شما را در به خاطر سپردن تمام مواردی که پزشک عنوان می کند یاری رساند.
سوالات احتمالی که از پزشک دارید را لیست کنید. برخی سوالات احتمالی که می توانید درباره بیماری کاوازاکی از پزشک بپرسید عبارت است از:
- علت احتمالی علائم فرزندم چیست؟
- آیا علل احتمالی دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- آیا فرزند من به انجام تست های بیشتری نیاز دارد؟
- این علائم چه مدت طول خواهد کشید؟
- چه درمان هایی برای بیماری کاوازاکی وجود دارد و شما چه درمانی را توصیه می کنید؟
- این دارو ها چه عوارض جانبی را در پی دارد؟
- وجود چه علائمی در فرزندم نشان می دهد حال او بدتر شده است؟
- پیش آگهی طولانی مدت این بیماری چیست؟
- آیا منبعی برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری کاوازاکی وجود دارد؟
انتظاراتی که از پزشک برای تشخیص و درمان بیماری کاوازاکی خواهید داشت، چیست؟
پزشک نیز احتمالا سوالاتی خواهد پرسید. بهتر است آمادگی پاسخ دهی به پرسش های پزشک را داشته باشید. برخی سوالات احتمالی پزشک درباره بیماری کاوازاکی عبارت است از:
- چه مدتی است که علائم در فرزند شما آغاز شده است؟
- شدت علائم چقدر است؟ تب فرزند شما چقدر بوده است؟ تب چه مدت طول کشیده است؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم فرزند شما را بهتر کند؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم فرزند شما را بدتر کند؟
- آیا فرزند شما در معرض بیماری های عفونی بوده است؟
- آیا فرزندتان از داروی خاصی استفاده می کند؟
- آیا فرزند شما آلرژی دارد؟
ممکن است شما از قبل برای کاهش تب به کودک استامینوفن یا ایبوپروفن داده باشید بنابراین اندازه گیری دقیق درجه تب و دوره دقیق تب برای پزشک دشوار می شود به این دلیل یادداشت کردن درجه تب و مدت زمانی که کودک تب دارد می تواند اطلاعات مفیدی به پزشک بدهد.
علاوه بر این بدون مشورت با پزشک برای کاهش تب فرزندتان نباید ابتدا به او آسپرین بدهید. مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان به هنگام ابتلا به بیماری های ویروسی خاص مانند آبله مرغان می تواند با ایجاد سندرم ری همراه شود. سندرم ری بیماری کشنده ای است. درمان بیماری کاوازاکی از جمله بیماری هایی است که منع مصرف آسپرین در کودکان را زیر پا می گذارد اما مصرف آسپرین در این شرایط باید تحت نظر پزشک و مانیتور او باشد.
درمان بیماری کاوازاکی
آیا بیماری کاوازاکی درمان دارد؟
به منظور کاهش بروز خطرات بیماری کاوازاکی، پزشک بعد از بروز برخی علائم و مخصوصا تب، درمان کودک را آغاز خواهد کرد. هدف از درمان اولیه بیماری کاوازاکی درمان علائم تب کاوازاکی و کاهش التهاب و پیشگیری از آسیب قلبی می باشد.
برای برآورده شدن این اهداف درمانی پزشک داروهای زیر را تجویز می کند:
- گاما گلوبولین: انفوزیون پروتئین ایمنی به نام گاما گلوبولین از طریق تزریق وریدی می تواند ریسک ایجاد بیماری های کرونری قلب را کاهش دهد.
- آسپرین: دوز بالای آسپرین می تواند به درمان التهاب کمک کند. آسپرین هم چنین می تواند درد و التهاب مفاصل را کاهش دهد و به کاهش تب نیز می انجامد. درمان بیماری کاوازاکی قانون ممنوعیت مصرف آسپرین در کودکان را نقض می کند، اما مصرف آسپرین در کودک باید تحت کنترل پزشک متخصص انجام شود.
از آن جایی که احتمال بروز عوارض جدی وجود دارد، درمان اولیه بیماری کاوازاکی در بیمارستان انجام می شود.
بعد از درمان اولیه بیماری کاوازاکی وقتی که تب پایین آمد کودک ممکن است به مدت حداقل شش هفته یا بیشتر به مصرف دوز اندک آسپرین نیاز داشته باشد، اگر کودک به مشکلاتی در شریان کرونری دچار شده باشد ممکن است لازم باشد بازه زمانی طولانی تری از آسپرین استفاده کند و دوره درمان کاوازاکی طولانی تر می شود. آسپرین به پیشگیری از ایجاد لخته کمک می کند.
اگر کودک در طول دوره درمان کاوازاکی علائمی مانند آبله مرغان یا آنفلوآنزا را نشان داد باید مصرف آسپرین قطع شود. مصرف آسپرین با بروز سندرم ری ارتباط دارد، البته احتمال بروز سندرم ری نادر است اما می تواند شرایط کشنده ای باشد که بعد از عفونت ویروسی بر خون، کبد و مغز کودک و یا نوجوان تاثیر می گذارد.
بدون درمان، بیماری کاوازاکی به طور میانگین ممکن است 12 روز به طول انجامد اگر چه ممکن است عوارض قلبی بعدا ظاهر شوند و یا به مدت طولانی تری ادامه داشته باشند. وضعیت کودک بعد از دریافت اولین دوز گاما گلوبولین بهتر می شود.
بررسی مشکلات قلبی
اگر کودک شما اندیکاسیونی برای مشکلات قلبی داشته باشد در آن صورت پزشک تست هایی را برای مانیتور سلامت قلب او در بازه های زمانی منظم انجام می دهد که اغلب شش تا هشت هفته بعد از شروع بیماری می باشد و سپس بعد از شش ماه تکرار می شود.
اگر فرزند شما به مشکلات قلبی مکرر دچار شود در آن صورت پزشک شما را به متخصص بیماری های قلبی در کودکان ارجاع خواهد داد. در برخی موارد کودک مبتلا به مشکلاتی در دیواره عروق کرونری ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشد:
- داروهای ضد انعقاد: این داروها مانند آسپرین، کلوپیدوگرل، وارفارین و هپارین، در پیشگیری از ایجاد لخته خونی موثر است.
- آنژیوپلاستی شریان کرونری: در این روش شریان هایی که باریک شده اند باز می شوند.
- قرار دادن استنت: در این روش دستگاهی در شریانی که دچار لخته شده کار می گذارند تا به باز ماندن آن کمک کنند و شانس ایجاد انسداد بعدی را کاهش دهند. قرار دادن استنت می تواند با آنژیوپلاستی همراه شود.
- پیوند بای پس عروق کرونری: این روش شامل مسیر یابی مجدد خون پیرامون شریان کرونری بیمار با استفاده از پیوند عروق خونی از پا، قفسه سینه یا بازوها می باشد.
انتظار برای واکسینه شدن
اگر فرزند شما با گاما گلوبولین درمان شده باشد، دریافت واکسن آبله مرغان و سرخک حداقل یازده ماه بعد، ایده خوبی خواهد بود؛ زیرا گاما گلوبولین می تواند بر عملکرد مناسب این واکسن ها تاثیر بگذارد.
مقابله و پشتیبانی
سعی کنید درباره بیماری کاوازاکی هر چه لازم است را بیاموزید تا بتوانید با تیم درمانی فرزندتان همکاری کنید. به خاطر داشته باشید کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی می توانند به طور کامل بهبودی خود را به دست بیاورند.