سرماسوزک علائم، علل، تشخیص و درمان
سرماسوزک یا Chilblains یا سرمازدگی پوستی نوعی التهاب دردناک در عروق خونی کوچک در پوست می باشد که در پاسخ به قرار گرفتن مکرر در سرما و نه در دمای انجماد ایجاد می شود. سرماسوزک به نام Pernio نیز شناخته می شود. سرماسوزک می تواند خارش، لکه های قرمز، ورم و تاول روی دست ها (سرمازدگی پوست دست)، پاها و حتی صورت (سرمازدگی پوست صورت) را همراه داشته باشد.
سرماسوزک یا سرمازدگی معمولا ظرف یک تا سه هفته از بین می رود مخصوصا اگر آب و هوا گرم تر شود. شما ممکن است تا سال ها به طور فصلی دچار عود سرماسوزک شوید. در این شرایط باید خودتان را از سرما محافظت کنید و از لوسیون هایی استفاده کنید که علایم سرماسوزک را در شما تخفیف دهند. سرماسوزک معمولا منجر به آسیب دائمی در شما نمی شود. اما این شرایط می تواند منجر به عفونت در پوست شود و در صورت عدم درمان می تواند آسیب شدیدی را به همراه داشته باشد.
بهترین رویکرد برای درمان سرماسوزک یا سرمازدگی پوست اجتناب از قرار گیری در هوای سرد، پوشیدن لباس های گرم و پوشاندن نواحی از پوست است که در معرض آب و هوای سرد قرار دارند.
علایم سرمازدگی پوست یا سرماسوزک
علائم و نشانه های سرماسوزک عبارت است از:
- نواحی قرمز همراه با خارش روی پوست که اغلب در پا یا دست ها می باشد (سرمازدگی پاها).
- احتمال بروز تاول یا زخم های پوستی
- ورم پوست
- احساس سوزش در پوست
- تغییر در رنگ پوست از قرمز به آبی تیره که همراه با درد می باشد از دیگر علائم مهم سرماسوزک است.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
سرماسوزک یا سرمازدگی پوستی معمولا خود به خود بهتر می شود. اگر درد به طور غیر معمولی شدید باشد یا اگر مشکوک به عفونت هستید یا علائمی دارید که بعد از یک تا دو هفته بهبود نیافت در آن صورت باید برای بررسی عوارض ناشی از سرماسوزک به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم سرماسوزک به فصل های گرم نیز کشیده شد در آن صورت باید به سراغ پزشک بروید تا سایر احتمالات کنار گذاشته شوند.
اگر شما به دیابت یا گردش خون ضعیف مبتلا هستید ممکن است فرایند بهبود سرماسوزک مختل شود. در این مورد احتیاط کنید و به دنبال مراقبت های درمانی باشید.
علت ایجاد بیماری سرماسوزک یا سرمازدگی پوست
علت دقیق سرمازدگی پوست مشخص نمی باشد. سرمازدگی پوست می تواند واکنش غیر نرمال بدن به هوای سرد باشد که با گرم کردن مجدد ایجاد می شود. گرم کردن مجدد پوست سرد باعث می شود که عروق خونی کوچک زیر پوست سریع تر از عروق خونی بزرگ مجاور منبسط شود و در نتیجه آن تنگی و نشتی خون در بافت های مجاور ایجاد می شود.
فاکتورهای خطر در ایجاد سرمازدگی پوست
فاکتورهایی که ریسک ایجاد سرماسوزک را افزایش می دهد عبارت است از:
- در شرایط مرطوب از لباس و کفش مناسب استفاده کنید. زیرا رطوبت شما را بیشتر مستعد سرمازدگی پوستی می کند.
- جنسیت و وزن: خانم ها بیشتر از کودکان و مردان مستعد ابتلا به سرمازدگی پوستی هستند. هم چنین افرادی که وزن کمتری نسبت به قدشان دارند نیز در خطر سرماسوزک قرار دارند.
- محیط و فصل: سرماسوزک در آب و هوای سرد و خشک کمتر شیوع دارد؛ زیرا شرایط زندگی و لباس پوشیدن در این نواحی به گونه ای است که افراد را علیه سرما محافظت می کند. زندگی در نواحی با رطوبت و سرمای بالا که دمای هوا در حد انجماد پایین نمی آید احتمال سرماسوزک را افزایش می دهد. سرمازدگی در ماه های نوامبر تا آپریل شیوع دارد.
- گردش خون ضعیف: افرادی با گردش خون ضعیف نسبت به تغییرات دما حساس ترند و بیشتر مستعد ابتلا به سرماسوزک می باشند.
- تشخیص بیماری رینود: افراد مبتلا به بیماری رینود بیشتر مستعد ابتلا به سرماسوزک هستند. هر دوی این شرایط منجر به ایجاد زخم هایی می شود اما رینود تغییرات رنگی متفاوتی را در پوست ایجاد می کند.
عوارض ناشی از بیماری سرمازدگی
سرماسوزک یا سرمازدگی در صورت بروز تاول می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد شما ممکن است به زخم و عفونت دچار شوید. علاوه بر دردناک بودن، این عفونت ها در صورت عدم درمان می توانند بسیار خطرناک باشند. در صورتی که به عفونت ناشی از سرماسوزک مشکوک شدید حتما به پزشک مراجعه نمایید.
آزمایش ها و تشخیص بیماری سرماسوزک
شما برای سرماسوزک یا سرمازدگی نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. اگر به ملاقات پزشک بروید پزشک می تواند با معاینه ظاهر پوست و صحبت با شما سرماسوزک را تشخیص دهد. معاینه ممکن است شامل بررسی گردش خون باشد.
پزشک ممکن است برای کنار گذاشتن سایر احتمالات بیوپسی پوست را انجام دهد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اغلب افرادی که به سرماسوزک یا سرمازدگی مبتلا هستند نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. اگر درد دارید و یا مشکوک به وجود عفونت هستید می توانید به پزشک خانواده مراجعه کنید. پزشک درمان هایی را برای درمان سوختگی ناشی از سرما به شما پیشنهاد می دهد هم چنین ممکن است شما را به متخصص پوست یا درماتولوژیست یا متخصص بیماری های قلبی عروقی یا کاردیولوژیست ارجاع دهد.
در ادامه اطلاعاتی وجود دارد که شما را برای ملاقات با پزشک آماده می کند.
قبل از ملاقات با پزشک لیستی از موارد زیر را آماده بفرمایید:
- علائمی که متوجه آن شدید و حتی علائمی که به نظرتان ارتباطی با سرماسوزک ندارد را یادداشت کنید.
- اطلاعات شخصی از جمله استرس ها، تغییرات اخیر که در زندگی تان اتفاق افتاده یا موقعیت ها و آب و هوای متفاوتی که داشته اید را یادداشت کنید.
- همه داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید، مقدار و دفعات آن را یادداشت کنید.
- سوالاتی که باید در مورد سرماسوزک از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
برای سرماسوزک یا سرمازدگی پوست برخی سوالات پایه ای که می توانید از پزشک بپرسید عبارت است از:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- آیا باید تست خاصی برای تشخیص سرماسوزک انجام دهم؟
- آیا این شرایط موقتی است یا ادامه خواهد داشت؟
- چه درمان هایی برای سرماسوزک وجود دارد و شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا باید انجام فعالیت هایم را محدود کنم؟
- من به بیماری دیگری نیز مبتلا هستم، چطور می توانم این شرایط را با هم کنترل کنم؟
- آیا بروشور یا وب سایتی وجود دارد که مرا در مورد سرماسوزک بیشتر راهنمایی کند؟
انتظاراتی که از پزشک داریم:
پزشک نیز احتمالا سوالاتی را از شما در ورد سرماسوزک خواهد پرسید. برخی از این سوالات عبارت است از:
- علائم شما از چه زمانی آغاز شده است؟
- آیا علائم شما در پاسخ به تغییرات سریع دمایی بدتر می شود؟
- چیزی وجود دارد که علائم شما را بهتر کند؟
- آیا این علائم را قبلا هم مشاهده کرده اید؟
- آیا بیماری رینود در مورد شما تشخیص داده شده است؟
شما باید سعی کنید تا نواحی سرمازده را گرم و تمیز نگاه دارید.
درمان سرماسوزک یا درمان سرمازدگی پوست
در مورد افراد بالغی که سرماسوزک یا سوختگی پوست در اثر سرما در آن ها با استفاده از درمان های خانگی برطرف نمی شود گزینه های درمان نسخه ای عبارت است از:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی: کورتیکواستروئیدهایی مانند کرم تریامسینولون 0.1 درصد می تواند به نواحی آسیب دیده مالیده شود.
- داروهای مربوط به فشار خون: داروی پایین آورنده فشار خون به نام نیفدیپین می تواند به باز شدن عروق خونی کمک کند.
درمان های خانگی سرمازدگی پوست
سرماسوزک یا سرمازدگی پوست معمولا ظرف یک تا سه هفته بعد از مجاورت با سرما برطرف می شود. در عین حال شما نیز می توانید علائم خود را که در اثر سرماسوزک ایجاد شده اند، با استفاده از اقداماتی که در ادامه لیست می شود بهبود دهید:
- نواحی آسیب دیده را به آرامی گرم کنید، از ماساژ، مالش و یا اعمال مستقیم گرما به این نواحی بپرهیزید.
- تا حدی که ممکن است در معرض آب و هوای سرد قرار نگیرید.
- نواحی آسیب دیده را گرم و خشک نگاه دارید اما از منبع حرارت دور سازید.
- برای تخفیف علائم سرماسوزک می توانید از لوسیون استفاده کنید.
- از اینکه نواحی آسیب دیده با استفاده از ماده ضد عفونی کننده تمیز شده اند، اطمینان حاصل کنید. برای پیشگیری از عفونت می توانید از بانداژ مناسبی استفاده کنید.
- از ایجاد خراش در نواحی آسیب دیده در اثر سرماسوزک بپرهیزید.
پیشگیری از بیماری سرماسوزک
برای پیشگیری از سوختگی پوست در اثر سرما چه باید کرد؟
توجه داشته باشید:
- تا حد ممکن قرار گیری در سرما را کمتر کنید.
- لباس هایی با لایه های آزاد بپوشید و از جوراب هایی استفاده کنید که نسبت به آب مقاوم می باشند.
- زمانی که در آب و هوای سرد بیرون می روید نواحی آسیب دیده در اثر سرماسوزک را به طور کامل بپوشانید.
- دست ها، پاها و صورت خود را خشک و گرم نگاه دارید.
- خانه و محل کارتان را گرم نگاه دارید.
- سیگار نکشید.
اگر پوست شما در معرض سرما قرار دارد آن را تدریجا گرم کنید زیرا گرم کردن ناگهانی پوست سرد سبب تشدید سرماسوزک یا سرمازدگی پوست می شود.