لکوپلاکی علائم، علل، تشخیص و درمان
بیماری لکوپلاکی چیست؟ لکوپلاکی به تکه های سفید و ضخیم شده ای اطلاق می شود که روی لثه ها، داخل گونه ها، پایین دهان (لکوپلاکی دهان) و برخی اوقات روی زبان (لکوپلاکیا زبان) شکل می گیرد. این تکه ها را نمی توان از بین برد.
پزشکان نمی دانند علت دقیق لکوپلاکی چه می باشد. عامل اصلی این بیماری را می توان تحریک مزمن ناشی از تنباکو دانست.
اغلب تکه های لکوپلاکیا خوش خیم هستند، هر چند برخی اوقات علائم اولیه سرطان را در بردارند. سرطان هایی که در انتهای دهان اتفاق می افتند می توانند در نتیجه لکوپلاکی ایجاد شوند. نواحی سفید میکس شده با نواحی قرمز می تواند پتانسیل سرطانی شدن را در پی داشته باشد. بنابراین بهترین راه آن است که اگر دچار تغییرات غیر معمول و پایدار در دهان خود شدید به پزشک مراجعه کنید.
لکوپلاکی مویی چیست؟ نوعی از لکوپلاکی، لکوپلاکی مویی نام دارد که برخی اوقات به آن لکوپلاکی مویی دهان نیز گفته می شود و در افرادی مشخص می گردد که سیستم ایمنی آن ها در اثر بیماری و مخصوصا اچ آی وی/ ایدز آسیب دیده باشد.
علایم لکوپلاکی
لکوپلاکی معمولا روی لثه ها، داخل گونه ها، انتهای دهان، زیر زبان و برخی اوقات روی زبان ایجاد می شود. لکوپلاکیا معمولا دردناک نیست و مدتی می تواند نادیده گرفته شود.
علایم لکوپلاکی عبارت است از:
- تکه های سفید یا خاکستری که نمی توان آن ها را از بین برد.
- بافتی مسطح یا نامنظم
- وجود ضخامت و یا سختی در برخی نواحی
- همراه با ضایعات قرمز و کمی برامده که می تواند نشان از تغییرات پیش سرطانی باشد.
علایم لکوپلاکی مویی
لکوپلاکی مویی سبب ایجاد تکه های سفید همراه با شکاف ها یا رگه هایی می شود که معمولا در طرفین زبان ایجاد می شود. این تکه ها اغلب با برفک دهانی اشتباه گرفته می شود. برفک دهانی نوعی عفونت است که با تکه های سفید کرم رنگی همراه می باشد، اما این تکه ها از بین خواهد رفت و معمولا در افرادی شایع است که سیستم ایمنی ضعیف دارند.
اگر چه لکوپلاکیا سبب ناراحتی نمی شود اما می تواند نشان از شرایط جدی باشد.
در صورت وجود علائم زیر به دندانپزشک یا پزشک عمومی مراجعه کنید:
- وجود پلاک ها یا زخم های سفید در دهان که خود به خود و ظرف دو هفته برطرف نمی شود.
- تکه های تیره، قرمز یا سفید در دهان
- تغییرات دائم در بافت دهان
- درد گوش در هنگام بلع
- کاهش پیشرونده در توانایی باز کردن فک
علت لکوپلاکی
اگرچه علت لکوپلاکی مشخص نیست اما تحریک مزمن مانند استفاده از تنباکو ( به فرم سیگار کشیدن و یا جویدن آن) می تواند در اغلب موارد ایجاد لکوپلاکی دخالت داشته باشد. اغلب افرادی که به طور منظم از محصولات حاوی تنباکو استفاده می کنند در نهایت به بیماری لکوپلاکی دچار می شوند.
سایر علل دخیل در این بیماری عبارت است از:
- دندان شکسته یا تیزی که روی سطح زبان سایش ایجاد می کند.
- دندان های مصنوعی شکسته شده
- استفاده طولانی مدت از الکل
دندانپزشک می تواند در مورد علت لکوپلاکی با شما صحبت کند.
لکوپلاکی مویی
لکوپلاکی مویی ناشی از عفونت ویروسی اپشتین بار می باشد. وقتی فردی به این ویروس آلوده می شود ویروس می تواند در بدن وی باقی بماند. به طور معمول این ویروس خاموش است اما اگر سیستم ایمنی شما تضعیف شود، خصوصا در اثر ابتلا به اچ آی وی/ ایدز ، این ویروس دوباره فعال می شوند و منجر به شرایطی مانند لکوپلاکی مویی می گردند.
فاکتورهای خطر در لکوپلاکی
استفاده از تنباکو شما را در خطر ابتلا به لکوپلاکیا و سرطان دهان قرار می دهد. استفاده طولانی مدت از الکل نیز می تواند ریسک ایجاد این بیماری را افزایش دهد. نوشیدن الکل همراه با سیگار کشیدن در افزایش ریسک این بیماری بسیار موثر هستند.
لکوپلاکی مویی
افراد مبتلا به اچ آی وی/ ایدز بیشتر در خطر ابتلا به لکوپلاکی مویی هستند. اگر چه استفاده از داروهای ضد ویروس تعداد موارد ابتلا به این بیماری را کاهش داده است اما باز هم افراد اچ آی وی مثبت به لکوپلاکی مویی دچار می شوند و این بیماری خود می تواند از علائم اولیه عفونت اچ آی وی باشد.
عوارض لکوپلاکی
بیماری لکوپلاکی معمولا سبب آسیب دائمی به بافت های دهانی نمی شود اما ریسک سرطان دهان را افزایش می دهد. سرطان های دهان معمولا از نزدیکی تکه های لکوپلاکی شکل می گیرند و این تکه ها می تواند تغییرات سرطانی را نشان دهند. حتی بعد از برداشتن تکه های لکوپلاکی ریسک ابتلا به سرطان دهان هم چنان باقی است.
لکوپلاکی مویی همیشه منجر به سرطان نمی شود، اما می تواند نشان از اچ آی وی/ ایدز داشته باشد.
تشخیص لکوپلاکی
لکوپلاکیا اغلب با معاینه های تکه های ایجاد شده در دهان، توجه به برطرف شدن تکه های سفید دهانی، بررسی سابقه پزشکی و فاکتورهای خطر بیمار هم چنین کنار گذاشتن سایر علل احتمالی مشخص می شود.
آزمایش برای سرطان
اگر شما به لکوپلاکی دچار باشید، پزشک احتمالا علائم اولیه سرطان را بررسی خواهد کرد:
- بیوپسی: در این روش سلول هایی از سطح ضایعات با استفاده از برسی کوچک برداشته می شود. این روش غیر تهاجمی است اما همیشه منجر به تشخیص قطعی نمی شود.
- بیوپسی جراحی: در این روش به شیوه جراحی بافتی از تکه لکوپلاکی برداشته می شود یا در صورتی که کوچک باشد کل ضایعه برداشته می شود. این روش بیوپسی جامع تر می باشد و می تواند به تشخیص قطعی منجر شود. اگر بیوپسی برای سرطان مثبت باشد پزشک کل ضایعه را برخواهد داشت که در این صورت ممکن است به درمان بیشتری نیاز نداشته باشید. اگر ضایعه بزرگ باشد ممکن است به جراح دهان یا حلق و گوش و بینی ارجاع داده شوید.
لکوپلاکی مویی
اگر شما به بیماری لکوپلاکی مویی دچار باشید احتمالا شرایطی که با تضعیف سیستم ایمنی ارتباط دارد در شما بررسی خواهد شد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا به دندانپزشک یا پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. به هر حال ممکن است به جراح دهان یا متخصص حلق، گوش و بینی نیز ارجاع داده شوید.
برای ملاقات با پزشک آماده شوید.
- لیستی از علائم فعلی حتی علائم به نظر بی ربط تهیه بفرمایید.
- اطلاعات پزشکی و دندانی خود را آماده کنید.
- همه داروها، ویتامین ها، درمان های گیاهی و مکمل های مصرفی خود را یادداشت بفرمایید.
- سوالات احتمالی از پزشک را قبلا آماده بفرمایید.
برخی سوالات پایه ای که می توانید از پزشک بپرسید عبارت است از:
- علل احتمالی علائم من چیست؟
- آیا علت احتمالی دیگری برای این شرایط وجود دارد؟
- آیا به انجام تست های خاص نیاز دارم؟
- آیا این شرایط موقتی است یا در طولانی مدت ادامه دارد؟
- چه درمان هایی وجود دارد و شما چه چیز را توصیه می کنید؟
- آیا باید محدودیتی را در نظر داشته باشم؟
- آیا وب سایت یا بروشوری وجود دارد که در مورد لکوپلاکی به من اطلاعات بیشتری دهد؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشیم:
پزشک نیز احتمالا سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برخی سوالات پایه ای پزشک در مورد لکوپلاکی عبارت است از:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟
- آیا این ضایعات خونریزی یا درد دارد؟
- آیا سیگار می کشید؟
- آیا از تنباکو جویدنی استفاده می کنید؟
- چه مقدار الکل می نوشید؟
- آیا در بلع مشکل دارید؟
- آیا متوجه توده ای در گونه های خود شده اید؟
- آیا درد دارید؟
درمان لکوپلاکی
اگر ضایعه به موقع مشخص شده و کوچک باشد اغلب درمان لکوپلاکی موفقیت آمیز خواهد بود. انجام چکاپ های منظم بسیار اهمیت دارد. اگر متوجه نواحی غیر نرمال در دهان خود شدید به پزشک مراجعه کنید.
اغلب افراد با حذف منبع تحریک، برای مثال قطع مصرف تنباکو یا الکل بهبود می یابند. وقتی این راهکارها موثر نباشد و یا اگر ضایعات علائمی مبنی بر سرطان را نشان دهند در آن صورت برنامه درمان لکوپلاکیا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- برداشت تکه های لکوپلاکی: این تکه ها می تواند با استفاده از لیزر یا پروب به شدت سردی که سلول های سرطانی را منجمد و تخریب می کند و یا با استفاده از چاقوی جراحی برداشته شود.
- وقتی شما به لکوپلاکی دچار شدید احتمال عود این شرایط وجود دارد بنابراین چکاپ منظم بسیار ضروری می باشد.
درمان لکوپلاکی مویی
معمولا لکوپلاکی مویی نیازی به درمان ندارد. این بیماری اغلب منجر به ایجاد علائم نمی شود. لکوپلاکی مویی احتمالا منجر به سرطان دهان نیز نمی گردد.
اگر پزشک برای این بیماری درمانی را در نظر گیرد، احتمالا درمان لکوپلاکی مویی شامل موارد زیر خواهد بود:
- داروها: ممکن است داروهایی استفاده کنید که تاثیر سیستمیک داشته باشد، برای مثال داروهای ضدویروس می تواند در مهار کردن ویروس اپشتین بار که سبب لکوپلاکی مویی می شود موثر باشد. درمان های موضعی نیز ممکن است مورد توجه قرار گیرند.
- ویزیت های پیگیری: وقتی درمان متوقف شود، تکه های سفید لکوپلاکی مویی می تواند عود کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند تا مرتب تحت معاینه قرار بگیرید به ان ترتیب تغییرات احتمالی در دهان تان مانیتور خواهد شد یا این که درمان مستمری به شما توصیه می شود که از عود ضایعات جلوگیری کند.
پیشگیری از لکوپلاکی
شما می توانید با عدم استفاده از تنباکو و الکل مانع از بروز لکوپلاکی شوید. در مورد راه های ترک مصرف تنباکو یا الکل با پزشک خود مشورت کنید. اگر به مصرف تنباکو و نوشیدن الکل ادامه می دهید باید مرتبا به دندانپزشک مراجعه کنید. سرطان های دهانی معمولا بی درد هستند تا این که پیشرفت کنند؛ بنابراین قطع مصرف تنباکو و الکل بهترین استراتژی پیشگیری محسوب می شود.
لکوپلاکی مویی
اگر شما سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید در آن صورت نمی توانید مانع از بروز لکوپلاکی مویی شوید؛ اما به خاطر داشته باشید که شناسایی به موقع آن می تواند به دریافت درمان لکوپلاکیا مناسب کمک کند.