لایم علائم، علل، تشخیص و درمان
درباره بیماری lyme
بیماری لایم چیست؟ بیماری لایم بیماری است که در نتیجه چهار نوع باکتری ایجاد می شود: Borrelia burgdorferi، Borrelia mayonii، Borrelia afzelii و Borrelia garinii bacteria. بورلیا بورگدورفری عامل بیماری لایم در آمریکا محسوب می شود در حالی که در اروپا و آسیا عمده ترین علت ایجاد بیماری لایم Borrelia afzelii و Borrelia garinii محسوب می شود.
اگر شما زمان زیادی را در نواحی چمن دار بگذرانید جایی که کنه های ناقل این بیماری زندگی می کنند، احتمال ابتلا به بیماری لایم در شما افزایش می یابد. در نواحی که کنه بسیار شایع می باشد باید احتیاط کنید.
علائم بیماری لایم در بدن
علائم بیماری لایم متغیر می باشد و معمولا طی مراحلی ظاهر می شود.
علائم اولیه:
توده های قرمز و کوچک اغلب در بخش هایی که نیش کنه در آن وجود دارد ایجاد می شود که ظرف چند روز از بین می رود. این علائم بعد از نیش کنه طبیعی است و نمی تواند نشانی از بیماری لایم باشد.
اما این علائم ممکن است ظرف یک ماه بعد از آلوده شدن اتفاق بیفتد:
- راش: از سه تا سی روز بعد از آلوده شدن با نیش کنه نواحی قرمز گسترش می یابد که برخی اوقات مرکز راش رنگ روشن تری دارد. راش ها یا اریتم مهاجر معمولا در طول روزها گسترش می یابد و به ضخامت 12 اینچ می رسد. اریتم مهاجر معمولا خارش ندارد و با درد همراه نیست.
اریتم مهاجر یکی از نشانه های مهم بیماری لایم می باشد. برخی افراد در بیش از یک نقطه از بدن خود دچار این اریتم می شوند.
- علائم شبیه آنفلوآنزا: تب، لرز، خستگی، بدن درد و سردرد می توانند از علائم بیماری لایم در بدن باشند که با بروز راش همراه هستند.
علائم بیماری لایم که بعدا ظاهر می شود:
در صورت عدم درمان علائم جدیدی از عفونت لایم در طول هفته ها تا ماه ها ایجاد می شود:
- اریتم مهاجر در بخش های مختلفی از بدن ایجاد می شود.
- درد مفصل: درد مفصل شدید و تورم در ناحیه زانوها ایجاد می شود اما درد می تواند از یک مفصل به مفصل دیگر تغییر کند.
- مشکلات نورولوژیک: هفته ها، ماه ها حتی سال ها بعد از عفونت (بیماری لایم مزمن) ممکن است در غشاهای اطراف مغز دچار التهاب شوید (مننژیت)، احتمال بروز پارالیز موقتی در یک طرف صورت (فلج بل)، بی حسی یا ضعف در اندام ها و اختلال در حرکت ماهیچه ها از جمله سایر عوارض احتمالی می باشد.
علائم ناشی از باکتری Borrelia mayonii عبارت است از:
- تهوع و استفراغ
- راش های پراکنده
علائمی که کمتر شایع می باشد عبارت است از:
- مشکلات قلبی مانند ضربان نامنظم قلب: مشکلات قلبی به ندرت بیش از چند روز یا چند هفته به طول می انجامد.
- التهاب چشم
- التهاب کبد
- خستگی شدید
چه زمان باید برای درمان بیماری لایم به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما توسط کنه نیش زده شدید و علائمی داشتید فورا باید به پزشک مراجعه کنید.
تنها نیش تعداد اندکی از کنه های blacklegged منجر به ایجاد بیماری لایم می شود. هر چه کنه مدت بیشتری روی پوست بماند احتمال ابتلا به بیماری لایم در شما افزایش می یابد. اگر کنه کمتر از 36 تا 48 ساعت به پوست شما بچسبد احتمال آلوده شدن شما به بیماری لایم ضعیف است.
اگر تصور می کنید کنه شما را نیش زده است و علائم بیماری لایم را دارید مخصوصا اگر در فضاهایی زندگی می کنید که بیماری لایم در آن شایع است فورا با پزشک خود تماس بگیرید. درمان بیماری لایم در صورتی که به موقع آغاز شود بسیار موثر خواهد بود.
حتی اگر علائم نیز از بین رفت باز باید با پزشک تماس بگیرید:
بسیار مهم است که در صورت از بین رفتن علائم باز هم به پزشک مراجعه کنید. فقدان علائم به این معنی نیست که بیماری از بین رفته است. در صورتی که بیماری لایم درمان نشود در طول ماه ها تا سال ها بعد از عفونت می تواند به سایر بخش های بدن منتقل شود و سبب بروز مشکلاتی مانند آرتریت و مشکلاتی در سیستم عصبی شود. کنه ها هم چنین می توانند به انتقال سایر بیماری ها مانند تب Colorado tick و Babesiosis کمک کنند.
علت بیماری لایم
در آمریکا بیماری لایم در اثر بورلیا بورگدوفری و Borrelia mayonii ایجاد می شود و ناقل این باکتری ها کنه های deer tick و blacklegged می باشند. این کنه ها قهوه ای هستند و زمانی که جوانند کوچکتر از یک دانه خشخاش می باشند. برای آلوده شدن به بیماری لایم باید توسط کنه آلوده نیش زده شوید. باکتری از طریق نیش وارد پوست می شود و در نهایت مسیری به سمت جریان خون می یابد. در اغلب موارد برای انتقال بیماری لایم کنه باید به مدت 36 تا 48 ساعت روی پوست بماند. اگر متوجه شدید جای نیش متورم می شود ممکن است زمان کافی برای انتقال باکتری وجود داشته باشد. برداشت سریع کنه می تواند در پیشگیری از عفونت موثر باشد.
فاکتورهای خطر
محل زندگی شما می تواند در ریسک ایجاد بیماری لایم نقش داشته باشد. شایع ترین فاکتورهای خطر که احتمال ابتلا به بیماری لایم را افزایش می دهد عبارت است از:
- گذراندن زمان در فضاهای چمن دار و جنگلی: در آمریکا کنه های deer tick در بخش های شمال شرق و غرب میانه بسیار شایع هستند. کودکانی که زمان زیادی را در این فضاها طی می کنند بیشتر در خطر قرار دارند. افراد بالغ که در فضای بیرون مشغول به کار هستند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری لایم هستند.
- اگر در مناطقی زندگی می کنید که کنه ها شایع می باشند باید خود و فرزندتان را با استفاده از لباس های آستین بلند محافظت کنید. اجازه ندهید که حیوانات خانگی در علف ها بچرخند و بدین ترتیب ناقلی برای بیماری لایم باشند.
- از آن جایی که اگر کنه به مدت 36 تا 48 ساعت یا بیشتر روی پوست باقی بماند نیش آن می تواند باکتری را وارد خون شما بکند، بنابراین اگر کنه را ظرف دو روز از پوست تان پاک کنید در آن صورت ریسک ایجاد بیماری لایم در شما اندک است.
عوارض بیماری لایم
در صورتی که بیماری لایم درمان نشود می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- التهاب مزمن مفصلی (لایم آرتریت)، مخصوصا در زانوها
- علائم نورولوژیک مانند فلج صورت و نوروپاتی
- نقص های شناختی مانند اختلال در حافظه
- بی نظمی در ریتم قلب
تشخیص بیماری لایم
علائم قابل مشاهده بیماری لایم اختصاصی نیست و اغلب در سایر بیماری ها نیز این علائم وجود دارد؛ بنابراین تشخیص می تواند دشوار باشد. کنه هایی که بیماری لایم را منتقل می کنند هم چنین می توانند هم زمان سایر بیماری ها را نیز انتقال دهند.
اگر شما راش های مشخصه بیماری لایم را نداشته باشید پزشک ممکن است از شما در مورد سابقه پزشکی سوال کند از جمله این که آیا در تابستان در فضای بیرون بوده اید، برای مثال در جایی که بیماری لایم در آن شایع می باشد و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد.
تست های آزمایشگاهی آنتی بادی هایی را شناسایی می کند که به تایید تشخیص کمک می کند. این تست ها چند هفته بعد از عفونت قابل اعتماد هستند، بعد از این که بدن برای ساخت آنتی بادی ها زمان کافی داشته باشد. این تست ها عبارتند از:
- تست Enzyme-linked immunosorbent assay یا ELISA: این تست اغلب برای تشخیص بیماری لایم انجام می شود. این تست آنتی بادی هایی را علیه بورلیا بورگدورفری مشخص می کند. اما از آن جایی که ممکن است نتایج مثبت کاذب در پی داشته باشد به عنوان تنها پایه تشخیصی استفاده نمی شود. این تست در طول مراحل اولیه بیماری لایم می تواند مثبت باشد اما وجود اریتم مهاجر برای تشخیص در برخی افراد کافی خواهد بود مخصوصا آن ها که در مناطقی زندگی می کنند که بیماری لایم در آن شایع است.
- تست وسترن بلات: اگر تست الایزا مثبت باشد برای تایید تشخیص وسترن بلات انجام می شود تا تشخیص تایید شود. وسترن بلات می تواند آنتی بادی هایی را علیه چندین پروتئین بورلیا بورگدورفری مشخص کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا نزد پزشک خانواده خواهید رفت و سپس ممکن است به متخصص روماتولوژیست، بیماری های عفونی و یا سایر تخصص ها ارجاع داده خواهید شد.
در ادامه اطلاعاتی وجود دارد که شما را برای ملاقات با پزشک آماده می کند.
- علائمی که دارید از جمله آن ها که به بیماری شما ظاهرا ارتباطی ندارد را لیست کنید.
- اطلاعات شخصی مانند استرس ها و تغییرات اخیر زندگی خود را لیست نمایید.
- لیستی از داروهای مصرفی، ویتامین ها و مکمل هایی که استفاده می کنید تهیه کنید.
- سعی کنید به هنگام مراجعه به پزشک همراهی با خود داشته باشید تا شما را در به خاطر سپردن مواردی که پزشک عنوان می کند یاری رساند.
- سوالاتی که از پزشک دارید را لیست بفرمایید.
در مورد بیماری لایم برخی سوالات پایه ای که می توانید از پزشک خود بپرسید عبارت است از:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- چه علل احتمالی دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- چه تست هایی باید انجام دهم؟
- من به بیماری دیگری نیز مبتلا هستم چطور می توانم به بهترین نحو شرایط را کنترل کنم؟
- آیا باید محدودیتی را دنبال کنم؟
- آیا باید نزد متخصص بروم؟
- آیا بروشور یا وب سایتی را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری لایم توصیه می کنید؟
برخی سوالات احتمالی پزشک عبارت است از:
- علائم شما از چه زمان آغاز شده است؟
- آیا کنه شما را نیش زده است؟
- آیا در نواحی علفزار یا جنگلی زندگی می کنید؟
- آیا علائم تان همیشگی است یا گهگاهی به سراغ تان می آید؟
- شدت علائم شما چقدر است؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بهتر کند؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
درمان بیماری لایم
بیماری لایم و درمان
آنتی بیوتیک ها عموما برای درمان بیماری لایم به کار می رود. به طور کلی اگر درمان بیماری لایم به موقع آغاز شود ریکاوری سریع تر و کامل تر خواهد بود.
درمان دارویی بیماری لایم
آنتی بیوتیک ها
- آنتی بیوتیک های خوراکی: این درمان استانداری برای مراحل اولیه بیماری لایم محسوب می شود. آنتی بیوتیک هایی که عموما به کار می رود عبارت است از داکسی سایکلین برای افراد بالغ و کودکان بالای هشت سال یا آموکسی سیلین یا سفوروکسیم برای افراد بالغ و کودکان، خانم های باردار و خانم های شیرده. دوره چهارده تا بیست و یک روزه مصرف آنتی بیوتیک عموما توصیه می شود اما برخی تحقیقات نشان داده است که دوره ده تا چهارده روزه نیز اثربخشی برابری دارد.
- آنتی بیوتیک های وریدی: اگر بیماری سیستم عصبی مرکزی را در برگیرد در آن صورت درمان با آنتی بیوتیک های وریدی به مدت 14 تا 28 روز توصیه می شود. این روند در حذف عفونت موثر می باشد اگر چه ممکن است ریکاوری بیشتر به طول انجامد. آنتی بیوتیک های وریدی می توانند عوارض جانبی جدی را در پی داشته باشند مانند کاهش تعداد سلول های سفید خون، اسهال متوسط تا شدید یا کولونیزاسیون یا عفونت با سایر میکروارگانیسم های مقاوم به آنتی بیوتیک (غیر مرتبط با بیماری لایم) هستند.
بعد از درمان، تعداد کمی از افراد هنوز علائمی دارند؛ علائمی مانند درد ماهیچه ای و ضعف. علت استمرار این علائم که به عنوان سندرم پس از درمان بیماری لایم شناخته می شود، مشخص نیست. در این حالت درمان بیشتر با آنتی بیوتیک ها کمکی نمی کند. برخی متخصصین باور دارند تعدادی از افراد که به بیماری لایم مبتلا می شوند مستعد ابتلا به پاسخ های خود ایمنی می باشند که در ایجاد علائم دخالت دارد. اما در این مورد به انجام تحقیقات بیشتری نیاز است.
Bismacine
سازمان غذا و دارو هشدارهایی را علیه مصرف Bismacine داده است، این ترکیب تزریقی توسط برخی متخصصین برای درمان بیماری لایم تجویز می شود. این ترکیب که به عنوان chromacine نیز شناخته می شود حاوی مقادیر بالایی از فلز بیسموت می باشد. اگر چه بیسموت به طور بی خطری در درمان مشکلات گوارشی به صورت خوراکی استفاده می شود اما به فرم تزریقی برای درمان بیماری لایم تایید نشده است. این دارو می تواند منجر به سمیت با بیسموت شود و نارسایی کلیوی و قلبی را به همراه داشته باشد.
پیشگیری از بیماری لایم
بهترین راه برای پیشگیری از بیماری لایم اجتناب از قرار گرفتن در نواحی جنگلی و علفزارهای بلند می باشد. شما می توانید ریسک ابتلا به بیماری لایم را با رعایت برخی موارد احتیاطی کاهش دهید:
- به هنگامی که در علفزارها قرار دارید، کفش بپوشید، از شلوارهایی با پاچه بلند، جوراب و لباس های آستین بلند استفاده کنید و از دستکش و کلاه استفاده نمایید.
- از ترکیبات دافع حشرات استفاده کنید: این ترکیبات با غلظت DEET بیست درصد یا بیشتر روی پوست تان استفاده می شوند. والدین باید برای فرزندان خود نیز از این ترکیبات استفاده کنند. اما از مالیدن آن به دست ها، چشم و دهان خودداری کنید. به خاطر داشته باشید ترکیبات دافع حشرات می توانند سمی باشند؛ بنابراین دستورالعمل آن را به دقت رعایت کنید. این محصولات را همراه با پریمترین برای لباس ها استفاده کنید و یا از لباس های مخصوصی که در بازار وجود دارد خریداری و استفاده نمایید.
- اگر در مناطقی زندگی می کنید که کنه وجود دارد حیاط خود را از علف پاک کنید. هیزم ها را در مناطق آفتابی نگهداری کنید.
- خود و فرزند هم چنین حیوان خانگی خود را به لحاظ وجود کنه بررسی کنید. مخصوصا زمانی که در مناطق جنگلی یا علفزارها وقت می گذرانید. کنه ها موجوداتی بسیار کوچک هستند و بنابراین باید با دقت بررسی کنید.
- بعد از بازگشت به منزل فورا دوش بگیرید. دوش گرفتن می تواند کنه ها را از پوست جدا کند.
- ابتلا به بیماری لایم در شما ایمنی ایجاد نمی کند، به عبارتی ممکن است دوباره به بیماری لایم دچار شوید.
- کنه را با استفاده از یک موچین از روی پوست جدا کنید. مراقب باشید تا کنه را له نکنید. وقتی کنه را از روی پوست برداشتید از مواد ضدعفونی کننده در محل نیش کنه استفاده کنید.