درماتومیوزیت علائم، علل، تشخیص و درمان
درماتومیوزیت چیست؟ درماتومیوزیت (Dermatomyositis) نوعی بیماری التهابی غیر شایع است که با ضعف ماهیچه ای و راش های پوستی متمایز مشخص می شود.
این شرایط یعنی درماتومیوزیت می تواند افراد بالغ و کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. در افراد بالغ درماتومیوزیت معمولا در اواخر چهل سالگی تا شصت سالگی اتفاق می افتد. درماتومیوزیت کودکان اغلب در سنین پنج تا پانزده سالگی اتفاق می افتد. درماتومیوزیت در خانم ها بیشتر از مردان شایع است.
درمانی قطعی درماتومیوزیت شناخته نشده است اما علائم بهبود می یابد. درمان می تواند راش های پوستی را برطرف کند و به شما کمک می کند تا ماهیچه ها قدرت و عملکرد خود را به دست بیاورند.
علایم بیماری درماتومیوزیت
شایع ترین علائم درماتومیوزیت عبارت است از:
- تغییرات پوستی: راش های قرمز یا بنفش مبهم ایجاد می شود که اغلب روی پوست صورت و پلک ها، کمر، آرنج، زانوها و قفسه سینه شایع است. این راش ها می تواند با خارش و درد همراه باشد و اغلب این موارد از نشانه های بیماری درماتومیوزیت محسوب می شوند که در ابتدا ظاهر می شوند.
- ضعف ماهیچه ای: التهاب ماهیچه موجب ضعف پیشرونده عضلات نزدیک به تنه می شود. این ضعف بر نیمه راست و چپ بدن تاثیر می گذارد و تدریجا بدتر می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دچار ضعف ماهیچه ای و یا راش غیر قابل توضیحی شدید باید به دنبال دریافت مراقبت های پزشکی باشید.
علت بیماری درماتومیوزیت
علت بیماری درماتومیوزیت مشخص نیست اما این بیماری در افرادی با اختلالات خود ایمنی شایع می باشد. در بیماری های خود ایمنی بدن اشتباها به بافت های خودی حمله می کند.
در درماتومیوزیت عروق خونی کوچک در بافت ماهیچه ای تحت تاثیر قرار می گیرند. سلول های التهابی پیرامون عروق خونی جمع می شوند و در نهایت منجر به تخریب فیبرهای ماهیچه ای می شود.
عوارض بیماری درماتومیوزیت
عوارض بیماری درماتومیوزیت عبارت است از:
- مشکل در بلعیدن: اگر ماهیچه های مری تحت تاثیر قرار گیرد شما ممکن است در بلع دچار مشکل شوید که این امر سوء تغذیه و کاهش وزن را در پی خواهد داشت.
- پنومونی آسپیراسیون: مشکل در بلع می تواند موجب پریدن غذا مایعات و بزاق به داخل ریه ها شود.
- مشکلاتی در تنفس: اگر درماتومیوزیت بر ماهیچه های قفسه سینه شما تاثیر بگذارد ممکن است در تنفس دچار مشکل شوید (مشکلاتی مانند تنگی نفس).
- رسوبات کلسیم: مادامی که درماتومیوزیت پیش می رود رسوبات ماهیچه ای در ماهیچه ها، پوست و بافت همبند اتفاق می افتد. این رسوبات بیشتر در کودکان مبتلا به درماتومیوزیت شایع می باشد.
درماتومیوزیت می تواند سبب بروز برخی شرایط شود و یا احتمال ایجاد برخی شرایط را افزایش دهد:
- پدیده رینود (Raynaud's phenomenon): این شرایط سبب می شود انگشتان دست و پاها، قفسه سینه، بینی و گوش ها در مجاورت با هوای سرد رنگ پریده شود.
- سایر بیماری های بافت پیوندی: شرایطی مانند لوپوس، روماتوئید آرتریت، اسکلرودرمی و سندرم Sjogren می تواند همراه با درماتومیوزیت اتفاق بیفتد.
- بیماری های قلبی عروقی: درماتومیوزیت می تواند سبب التهاب ماهیچه های قلبی شود. تعداد کمی از افراد مبتلا به درماتومیوزیت به نارسایی احتقانی قلب و آریتمی قلبی دچار می شوند.
- بیماری ریه: بیماری بینابینی ریه می تواند همراه با درماتومیوزیت اتفاق بیفتد. بیماری بینابینی ریه به گروهی از اختلالات اشاره دارد که سبب اسکار بافت ریه می شود و سبب سفتی ریه و غیر قابل انعطاف بودن آن ها می گردد. علائم این بیماری عبارت است از تنگی نفس و سرفه های خشک.
- سرطان: درماتومیوزیت در افراد بالغ با افزایش احتمال ایجاد سرطان و مخصوصا سرطان سرویکس، ریه ها، پانکراس، سینه ها، تخمدان ها و سرطان های مسیر گوارشی ارتباط دارد. ریسک ایجاد سرطان متناسب با سن افزایش می یابد. درماتومیوزیت هم چنین می تواند بعد از تشخیص سرطان ایجاد شود.
تشخیص بیماری درماتومیوزیت
اگر پزشک به وجود درماتومیوزیت مشکوک شود در آن صورت برخی آزمایش ها انجام خواهند شد:
- آزمایش خون: آزمایش خون به پزشک امکان می دهد تا بداند آیا میزان آنزیم های ماهیچه ای مانند کراتین کیناز و آلدولاز افزایش یافته است یا خیر. افزایش میزان این دو آنزیم می تواند نشان از آسیب ماهیچه ای باشد. آزمایش خون می تواند اتو آنتی بادی های مرتبط با علائم متفاوت درماتومیوزیت را مشخص کند که می تواند در تعیین بهترین دارو و روند درمان کمک کننده باشد.
- عکس برداری از قفسه سینه: این تست ساده می تواند علائم انواع آسیب های ریوی که بعضا همراه با درماتومیوزیت اتفاق می افتد را بررسی کند.
- الکترومیوگرافی: با استفاده از این روش پزشک می تواند تشخیص دهد که چه ماهیچه ای در اثر بیماری درماتومیوزیت آسیب دیده است. در این روش الکترود سوزنی نازکی از طریق پوست وارد ماهیچه می شود و بررسی ها انجام می گیرد. فعالیت الکتریکی در حین ریلکس بودن و سفت بودن ماهیچه اندازه گیری می شود.
- ام آر آی: در این روش با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویری از ماهیچه ها به دست می آید. بر خلاف بیوپسی ماهیچه، ام آر آی می تواند التهاب را در بخش وسیعی از ماهیچه ارزیابی کند.
- بیوپسی پوست یا ماهیچه: نمونه پوستی می تواند به تایید تشخیص درماتومیوزیت کمک کند و بیوپسی ماهیچه می تواند التهاب در ماهیچه ها یا سایر مشکلات مانند آسیب و عفونت را نشان دهد. اگر بیوپسی پوست تشخیص درماتومیوزیت را تایید کند ممکن است نیازی به انجام بیوپسی ماهیچه نباشد.
درمان بیماری درماتومیوزیت
درمان قطعی درماتومیوزیت مشخص نیست اما درمان می تواند پوست را بهبود بخشیده و قدرت و عملکرد ماهیچه ای را تقویت کند. هر چه درمان زودتر آغاز شود اثربخشی بهتری خواهد داشت.
داروهای مورد استفاده در درمان بیماری درماتومیوزیت
داروهای مورد استفاده در درمان بیماری درماتومیوزیت عبارت است از:
- کورتیکواستروئیدها: داروهایی مانند پردنیزون می تواند علائم درماتومیوزیت را به سرعت کنترل کنند. استفاده طولانی مدت از این داروها می تواند عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشد. بنابراین پزشک به منظور کنترل علایم بیماری درماتومیوزیت دوز بالایی از این داروها را تجویز می کند و با بهبودی علایم، دوز مصرفی این داروها را تدریجا کاهش می دهد.
- استفاده از سرکوب کننده های سیستم ایمنی: زمانی که از کورتیکواستروئیدها استفاده می شود، استفاده از سرکوب کننده های سیستم ایمنی سبب می شود دوز مصرفی و عوارض جانبی ناشی از کورتیکواستروئیدها کاهش یابد. دو مورد از شایع ترین داروهای مورد استفاده برای درماتومیوزیت عبارت است از آزاتیوپرین و متوترکسات.
- ریتوکسیماب (Rituximab): ریتوکسیماب عموما در درمان روماتوئید آرتریت استفاده می شود، اگر چنانچه درمان اولیه به کنترل موثر علائم کمک نکند در آن صورت ریتوکسیماب برای درمان درماتومیوزیت توصیه می شود.
- داروهای ضدمالاریا: برای راش های مزمن ناشی از درماتومیوزیت پزشک ممکن است از داروهای ضد مالاریا مانند هیدروکسی کلروکین استفاده کند.
- ضدآفتاب ها: پوست خود را با استفاده از ضد آفتاب ها و پوشیدن لباس های محافظتی از تابش خورشید محافظت کنید؛ زیرا در کنترل راش های ناشی از درماتومیوزیت بسیار اهمیت دارد.
انواع درمان
بسته به شدت علائم پزشک ممکن است درمان های زیر را پیشنهاد کند:
- درمان فیزیکی: فیزیوتراپی می تواند به بهبود قدرت و انعطاف ماهیچه های شما کمک کند.
- گفتار درمانی: اگر عضلات بلع شما آسیب دیده باشد در آن صورت گفتار درمانی می تواند به شما کمک کند تا برای جبران این تغییرات عمل کنید.
- ارزیابی تغذیه: در صورت دشوار شدن جویدن و بلع متخصص تغذیه می تواند به شما بیاموزد چطور می توانید تغذیه مناسب داشته باشید.
جراحی و سایر روش ها
- ایمونوگلوبولین وریدی: ایمونوگلوبولین وریدی محصول خونی است که حاوی آنتی بادی های سالم می باشد. این آنتی بادی ها می تواند آنتی بادی های آسیب رسانی که به ماهیچه ها حمله می کنند را متوقف سازند. این درمان ها پر هزینه است و به تکرار منظم نیاز دارد.
- جراحی: برای برداشتن رسوبات کلسیمی دردناک و پیشگیری از عود عفونت های پوستی ممکن است انجام جراحی ضروری باشد.
درمان های خانگی
راش های ناشی از درماتومیوزیت پوست آسیب دیده را نسبت به خورشید حساس می کند. پوشیدن لباس مناسب و استفاده از ضد آفتاب های قوی می تواند بسیار کمک کننده باشد.
مقابله و پشتیبانی
زندگی با بیماری های خودایمنی مزمن شما را به چالش های مختلفی دچار می کند. برای مقابله با این موارد توجه به نکات زیر می تواند کمک کننده باشد:
- بیماری خود را بشناسید: در مورد درماتومیوزیت و سایر بیماری های خود ایمنی مطالعه کنید. با افرادی صحبت کنید که شرایطی مشابه به شما دارند. سوالاتی که در مورد بیماری، تشخیص و برنامه درمانی خود در ذهن دارید را بدون ترس از پزشک بپرسید.
- خود را با تیم پزشکی در پروسه درمان دخیل بدانید. دنبال کردن برنامه درمانی بسیار اهمیت دارد. پزشک خود را در جریان علائم و تغییرات جدیدتان قرار دهید.
- فعال باشید: انجام ورزش مرتب می تواند به شما کمک کند تا قدرت ماهیچه های خود را حفظ کنید. قبل از شروع برنامه های ورزشی با پزشک و دکتر فیزیوتراپی خود مشورت کنید.
- به هنگام خستگی استراحت کنید.
- با احساسات خود رو به رو شوید: خشم، انکار و سرخوردگی به هنگام مواجه با بیماری طبیعی می باشد. احساس ترس و انزوا طبیعی است. بنابراین سعی کنید به دوستان و خانواده خود نزدیک شوید. سعی کنید فعالیت های روزمره خود را حفظ کنید و چیزهایی را انجام دهید که از انجام آن لذت می برید. کمک گرفتن از گروه های پشتیبان بسیار موثر خواهد بود.