اگزما چیست
اگزما یا آتوپیک درماتیت بیماری پوستی شایع در کودکان می باشد. کودکان اغلب در سال اول زندگی شان به اگزما دچار می شوند. اگر کودک در این بازه به اگزما دچار شود پوست او خشک شده و پوسته ریزی اتفاق می افتد. این تکه ها، اغلب روی سر، پیشانی و صورت ظاهر می شود. وجود پوسته روی گونه بسیار شایع می باشد.
اگزما در کودکان اغلب با خارش همراه است. نوزادان ممکن است برای رفع خارش ناشی از اگزما پوست خود را روی ملافه و یا فرش بکشند تا خارش خود را تسکین دهند.
در کودکان با هر گروه سنی خارش ناشی از اگزما در کودکان می تواند آنقدر شدید باشد که مانع خوابیدن وی گردد. خارش پوست نیز می تواند ریسک عفونت پوستی را در نوزادان به همراه داشته باشد.
از آنجاییکه اگزما یا آتوپیک درماتیت می تواند مزمن باشد باید نحوه مراقبت از پوست را بیاموزیم. درمان و مراقبت مناسب از پوست می تواند ناراحتی های ناشی از اگزما را کاهش دهد.
علائم اگزما
ظاهر اگزما می تواند در نوزدان، اطفال و بزرگسالان متفاوت باشد. شما برخی علائم را خواهید دید و برخی را نیز احساس خواهید کرد.
علائم اگزما در نوزادان
اگزما در نوزادان می تواند در اویل دوران نوزادی شروع شود. اگزما در نوزادان ممکن است در نوزاد دو یا سه ماهه اتفاق بیافتد. وقتی اگزما در نوزادان تازه آغاز می شود منجر به بروز این علائم می گردد:
- راش هایی که ناگهانی بروز می کنند و سبب خشکی پوست، پوسته پوسته شدن و خارش می گردد.
- ابتدا روی سر صورت و مخصوصا گونه ها مشخص می شود ( در سایر بخش های بدن نیز می تواند آغاز شود)
- می تواند از روی پوست به صورت جوش مشخص می شود و سپس و ترشحاتی داشته باشد
- می تواند به صورت دوره ای سبب خارش شود
- در این حالت نوزاد پوست خود را روی ملافه و فرش می کشد تا خارش خود را تخفیف دهد.
- ممکن است نوزاد در هنگام ابتلا به اگزما خواب مناسبی نداشته باشد.
- به دلیل خارش و زخمی شدن پوست، احتمال عفونت پوستی وجود دارد.
والدین اغلب نگرانند تا اگزما به بخش های عمیق تر پوست نوزادشان نفوذ کند اما به ندرت پیش می آید که نوزادان در بخش های عمیق تر دچار اگزما شوند.
علائم اگزما در کودکان
علائم اگزما در کودکان از دو سالگی تا دوران بلوغ به این ترتیب است:
- راش هایی که اغلب در چین زانو و آرنج مشخص می شوند. گردن، مچ دست، مچ پا، و یا چین بین باسن و پاها نیز مکان مناسبی برای بروز راش خواهد بود.
- بافت فلس مانند و خارش نیز در محل راش ظاهر می شود.
- در محل اگزما پوست دچار ناهمواری شده، رنگ آن تیره و یا روشن می شود. بافت آن ناحیه ضخیم می شود. در بخش های ضخیم خارش ایجاد می شود.
Lichenification اصطلاحی است که توسط درماتولوژیست برای توصیف ضخیم شدن پوست استفاده می شود.
علائم اگزما در بزرگسالان
افراد بالغ به ندرت دچار اگزما می شوند. اغلب افراد (90 درصد) تا قبل از 5 سالگی به اگزما دچار می شوند. اگزما در بزرگسالی متفاوت از دوران کودکی است. افراد بالغ اغلب:
- در ناحیه چین های آرنج و زانو و همچنین گردن دچار اگزما می شوند
- اگزما بسرعت بخش های زیادی از بدن را پوشش می دهد
- اگزما روی گردن و صورت بسیار قابل توجهند.
- اگزما اطراف چشم ها وجود دارند
- اگزما در بزرگسالی سبب خشکی شدید پوست می شود و خارش بی وقفه ای را به دنبال دارد.
- اگزما در بزرگسالی سبب پوسته پوسته شدن می گردد و میزان پوسته شدن در مقایسه با کودکان و نوزادان متفاوت است.
- اگزما در بزرگسالی می تواند منجر به عفونت شود.
اگر فردی سال ها به اگزما دچار باشد تکه های پوست او ضخیم و تیره تر خواهد شد. بخش ضخیم پوست می تواند مرتبا با خارش همراه باشد.
سایر مشکلاتی که بزرگسالان در اثر اگزما تجربه می کنند عبارت است از:
- خشکی بسیار شدید
- تحریک پذیری پوست در ناحیه اگزما
- اگزما در ناحیه دست ها
- مشکلات چشمی (مانند آب مروارید و اگزما روی پلک)
علل اگزما
در سر تا سر دنیا حدود 10 تا 20 درصد کودکان به اگزما دچارند و حدود 1 تا 3 درصد افراد بالغ نیز به اگزما مبتلا هستند. افراد با تمام رنگ های پوستی به اگزما مبتلا می شوند. بروز اگزما در بزرگسالی کمتر شایع است.
در مقایسه با سی سال گذشته شیوع اگزما امروزه بیشتر شده است. متخصصین پوست دلیل دقیق این افزایش آمار را نمی دانند.
شرایط زیر ریسک ابتلا به اگزما در کودکان را افزایش می دهد:
سابقه خانوادگی در ابتلا به اگزما، آسم و یا تب یونجه: سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری ها قوی ترین فاکتور خطر برای اگزما محسوب می شود. اگر یکی از والدین یا هر دوی آن ها به اگزما یا سایر شرایط آلرژیک مبتلا باشند کودک بیشتر در خطر ابتلا به اگزما قرار خواهد داشت. برخی کودکان به هر سه بیماری دچار می شوند.
محل زندگی کودکان: زندگی در کشورهای پیشرفته، شهر های آلوده و یا آب و هوای سرد به نظر می رسد ریسک ابتلا به اگزما را افزایش می دهد. برای مثال کودکان جامائیکایی ساکن لندن دو برابر بیشتر در خطر ابتلا به اگزما قرار دارند و این در مقایسه با هموطنانشان در جامائیکا می باشد.
جنسیت: خانم ها بیشتر از مردان در خطر ابتلا به اگزما قرار دارند.
سن مادر به هنگام تولد فرزند: وقتی سن مادر به هنگام تولد فرزند بالا باشد احتمال بروز اگزما در فرزند بیشتر خواهد بود.
طبقه اجتماعی: اگزما در طبقات اجتماعی بالاتر جامعه شایع تر می باشد.
محققین هنوز نمی دانند علت دقیق اگزما چیست. به واسطه مطالعات انجام شده مشخص گردیده است که:
- آیا اگزما واگیر دار است ؟ اگزما بیماری مسری نیست
- افرادی که به اگزما دچار می شوند در خانواده خود سابقه آسم و تب یونجه دارند. این بدان معناست که ژن ها نقش مهمی را در ایجاد اگزما ایفا می کنند.
- اگر یک یا هر دو والد به اگزما، آسم یا تب یونجه مبتلا باشند احتمال بروز اگزما در کودک بیشتر خواهد بود.
- حدود 50 درصد افرادی که به اگزمای شدید دچار می شوند (اگزما بخش عظیمی از پوست آن ها را فرا می گیرد) به آسم مبتلا خواهند شد و حدود دو سوم (60%) نیز به تب یونجه دچار می شوند.
آیا مصرف برخی غذاها سبب بروز اگزما خواهد شد؟
غذا نمی تواند سبب بروز اگزما شود. اما برخی تحقیقات نشان داده است که آلرژی به غذاها می تواند اگزما را تشدید کند. کودکانی که به اگزما دچارند اغلب به شیر و یا غذاهای حاوی شیر (مانند ماست و پنیر) و مغزیجات حساسیت نشان می دهند.
اما قطع غذاهایی که برای رشد فرزند حائز اهمیت می باشد چندان مناسب نیست و قبل از آن باید با پزشک مشورت نمود.
محققین به تحقیقات خود در زمینه ریشه یابی اگزما ادامه می دهند و آن ها باور دارند که موارد زیادی اعم از ژن ها، مکان زندگی و عملکرد سیستم ایمنی در این میان دخالت دارد.
درمان اگزما
اگزما چگونه درمان می شود؟
برای تشخیص اگزما متخصص پوست ابتدا پوست کودک را بررسی می کند. متخصص به دنبال راش های پوستی خواهد بود. دانستن این که آیا کودک به خارش دچار است یا خیر اهمیت دارد. اطلاع از سابقه خانوادگی کودک در ابتلا به اگزما، آسم یا تب یونجه نیز اهمیت دارد.
پزشک برای بررسی احتمال آلرژی تست الرژی انجام می دهد. به این ترتیب مقداری از آلرژن ها (ترکیباتی که سبب بروز آلرژی در افراد می شود) را روی پوست کودک قرار می دهد. واکنش های پوستی بعد از چند ساعت تست خواهد شد. تحقیقات نشان می دهد آلرژی می تواند اگزما را تشدید کند.
درمان قطعی اگزما مشخص نیست اما می توان اگزما را کنترل کرد. اهداف درمانی اگزما عبارت است از:
- پیشگیری از تشدید اگزما
- آرام کردن پوست، تخفیف درد و خارش
- کاهش استرس روانی
- پیشگیری از عفونت
- جلوگیری از روند ضخیم شدن پوست
تغییراتی در شیوه زندگی، مراقبت از پوست و استفاده از داروها برنامه درمانی را تشکیل می دهد. برنامه درمانی بر اساس نیاز بیمار و توسط متخصص پوست تنظیم می شود. درمان دارویی اگزما به موارد زیر کمک خواهند کرد:
- کنترل خارش
- کاهش التهاب، قرمزی و تورم پوست
- از بین بردن عفونت
- از بین بردن ضایعه ها
- کاهش ایجاد ضایعه های جدید
نکاتی برای افراد مبتلا به اگزما
مطالعات نشان داده است که اگزما در کودکان و نوزادان با گذشت زمان بهتر می شود. در برخی موارد تا سن دو سالگی اگزما به کلی از بین می رود.
راهی نیست که بدانیم آیا اگزما از بین خواهد رفت و با تبدیل به بیماری مزمنی خواهد شد. این نکته سبب می شود درمان اهمیت بیشتری بیابد. درمان می تواند مانع از بدتر شدن اگزما شود. درمان می تواند ناراحتی های ناشی از اگزما را برطرف کند.
نکاتی که می تواند در درمان خانگی اگزما از آن ها استفاده شود
در درمان خانگی اگزما موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- حمام کردن کودک در اب ولرم
- محدود کردن زمان حمام به 5 یا 10 دقیقه
- استفاده از پاک کننده تنها در صورت لزوم و استفاده از پاک کننده های ملایم و بدون عطر. عدم استفاده از حمام حباب
- اگر اگزما با عفونت همراه باشد حمام کردن دو بار در هفته می تواند مفید باشد. در این مورد باید با متخصص پوست مشورت کنید.
- بعد از حمام کردن پوست فرزند تان را به آرامی خشک کنید
- اگر کودک به دارویی نیاز دارد که باید بر روی پوست استعمال شود، دارو را مطابق دستورالعمل و بر روی پوست کاملا خشک استفاده کنید.
- از مرطوب کننده روی پوست کودک بمالید.
نکاتی برای انتخاب مرطوب کننده برای افراد مبتلا به اگزما:
- به هنگام خرید مرطوب کننده کرم ضخیم و یا پماد را انتخاب کنید.
- برخی کودکان بهتر است از محصولات غیر معطر استفاده کنند در این صورت وازلین می تواند انتخاب خوب و ارزانی باشد.
- بهتر است مرطوب کننده را حداقل دو بار در روز استفاده کنید. در این صورت مانع از خشک شدن پوست خواهید شد. هم چنین نیاز به داروهای اگزما نیز کاهش خواهد یافت.
- اگر کودک شما به خارش شدیدی دچار است می توانید از پتویی مرطوب در نواحی خارش استفاده کنید به این ترتیب از میزان تورم و تمایل برای خارش می کاهید. اما در این مورد حتما با متخصص پوست کودک خود مشورت کنید.
- ناخن های کودک خود را کوتاه نگاه دارید. شب ها می توانید از دستکش استفاده کنید تا از احتمال ایجاد خراش هنگام خواب جلوگیری کنید.
- دما و رطوبت فضا را در حد مناسبی نگاه دارید. از قرار دادن کودک در مکان های خیلی خشک و یا فضاهایی که سبب تعریق شدید او می شود جلوگیری کنید.
- برای شستن لباس های کودک از پاک کننده های مناسب برای پوست های حساس استفاده کنید. استفاده از نرم کننده های معطر پارچه می تواند سبب تحریک پوست شود.
- تنها مقدار توصیه شده از شوینده را به کار برید.
- لباس های را در حد مناسبی از آب خیس کنید.
- لباس های نو فرزندانتان را قبل از مصرف شستشو دهید تا گرد و غبار آن که می تواند سبب تحریک پوست شود از بین برود.
به طور کلی می توان نتیجه گرفت اگزما در کودکان شایع تر از افراد بالغ است. اگزما واگیر دار نیست. سابقه خانوادگی در ابتلا به اگزما فاکتور خطر کلیدی می باشد. محققین هنوز نمی دانند علت دقیق اگزما چیست. درمان قطعی اگزما مشخص نیست اما روش های درمان اگزما بر حسب علائم و نیاز بیمار متفاوت است. درمان می تواند مانع از بدتر شدن اگزما شود هم چنین ناراحتی های ناشی از اگزما را برطرف می کند. درمان اگزما مبتنی بر پیشگیری از تشدید اگزما، آرام کردن پوست، تخفیف درد و خارش، کاهش استرس روانی، پیشگیری از عفونت و جلوگیری از روند ضخیم شدن پوست می باشد. تغییراتی در شیوه زندگی می تواند به کاهش علائم اگزما در بیماران کمک کند.