کارسینوم یا سرطان سلول سنگفرشی چیست

کارسینوم یا سرطان سلول سنگفرشی پوست نوعی سرطان شایع پوستی می باشد که در سلول های سنگفرشی پوست ایجاد می شود و لایه میانی و بیرونی پوست را در بر می گیرد.

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست معمولا خطرناک نیست، اگر چه در بعضی موارد می تواند تهاجمی می شود. در صورت عدم درمان کارسینوم سلول سنگفرشی، بیماری می تواند رشد کرده و به سایر بخش های بدن گسترش پیدا کند و سبب عوارض جدی گردد.

سرطان سنگفرشی پوست در نتیجه مواجه بیش از حد با تابش فرابنفش خورشید یا در اثر استفاده از دستگاه های برنزه کننده ایجاد می شود. اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید می تواند ریسک سرطان سنگفرشی پوست و سایر سرطان های پوستی را کاهش دهد.

سلول های سنگفرشی در بخش های مختلفی از بدن یافت می شوند و کارسینوم سنگفرشی می تواند در هرکجا که سلول های سنگفرشی وجود دارد ایجاد شود. سرطان سلول سنگفرشی به سرطانی اشاره دارد که ریشه در سلول های سنگفرشی پوست دارد.


علائم سرطان سلول سنگفرشی پوست

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست اغلب در بخش هایی از پوست اتفاق می افتد که در معرض تابش خورشید قرار دارد مانند دست ها، گوش ها یا لب ها. اما سرطان سلول سنگفرشی پوست می تواند در هر جایی از بدن اتفاق بیفتد، از جمله داخل دهان، داخل مقعد و یا در ناحیه تناسلی.

علائم سرطان سنگفرشی پوست عبارت است از:

  • ندول های قرمز رنگ
  • زخم های مسطح همراه با پوسته خشن
  • زخمی جدید یا نواحی برجسته روی زخم های قدیمی
  • لکه های پوسته پوسته زبر و روی لب های که می تواند به زخم باز تبدیل شود
  • زخم قرمز رنگ یا وجود لکه ای داخل دهان
  • تکه های برجسته و قرمز شبه زگیل در کانال مقعد یا در ناحیه تناسلی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

هر زمان که دچار زخمی شدید که ظرف دو ماه بهبود نیافت و یا اینکه لکه ای مسطح و یا فلس مانند روی پوست ایجاد شد و از بین نرفت در آن صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.


علل سرطان سلول سنگفرشی

سرطان سلول سنگفرشی پوست زمانی ایجاد می شود که سلول های کارسینوم در لایه بیرونی تر پوست دچار خطا در DNA می شود. سلول های جدید سلول های قدیم را به سطح پوست هل می دهند و سلول های قدیمی می میرند و از بین می روند. خطا در DNA این الگوی قدیمی را مختل می کند و سبب می شود سلول ها به طور خارج از کنترلی شروع به رشد کنند که نتیجه آن ایجاد سرطان سلول سنگفرشی پوست می شود.

خیلی از آسیب های وارد به DNA در پوست، ناشی از تابش فرابنفش موجود در خورشید و یا دستگاه های برنزه کننده می باشد.

اما تنها قرار گرفتن در معرض نور خورشید نمی تواند دلیلی برای ایجاد سرطان های پوست باشد. فاکتورهای دیگری نیز در ایجاد سرطان پوست دخالت دارند، از جمله مواجه با ترکیبات سمی و یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف.


فاکتورهای خطر سرطان سلول سنگفرشی

فاکتورهایی که می تواند ریسک سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش دهد عبارت است از:

  • داشتن پوستی روشن: هر کسی صرف نظر از رنگ پوست می تواند به سرطان سلول سنگفرشی پوست دچار شود. اما داشتن پیگمانته های کمتر در پوست می تواند محافظت کمتری را علیه آسیب های ناشی از تابش فرابنفش در پی داشته باشد.
  • داشتن موی بلوند چشمانی با رنگ روشن و یا کک و مک هم چنین آفتاب سوختگی فرد را بیشتر مستعد ابتلا به سرطان پوست می سازد.
  • قرار گرفتن بیش از حد در معرض خورشید: قرار گرفتن در معرض تابش فرابنفش ناشی از خورشید ریسک سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش می دهد. قرار گرفتن بیش از حد در برابر خورشید و مخصوصا زمانی که پوست محافظت مناسبی نداشته باشد ریسک ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی بسیار بیشتر می شود.
  • استفاده از دستگاه های برنزه کننده: افرادی که از دستگاه های برنزه کننده استفاده می کنند بیشتر در خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست قرار دارند.
  • سابقه آفتاب سوختگی: داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی همراه با تاول در دوران کودکی یا نوجوانی ریسک ایجاد سرطان سلول سنگفرشی را در دوران بلوغ افزایش می دهد. آفتاب سوختگی در دوران بلوغ نیز می تواند فاکتور خطر محسوب شود.
  • سابقه شخصی در داشتن ضایعات پیش سرطانی: داشتن ضایعات پیش سرطانی در پوست مانند اکتینیک کراتوز یا بیماری بوئن ریسک سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش می دهد.
  • سابقه شخصی در ابتلا به سرطان پوست: اگر شما یک بار دچار سرطان سلول سنگفرشی پوست شده باشید بیشتر در خطر ابتلا مجدد به آن قرار دارید.
  • سیستم ایمنی ضعیف: افرادی با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. افراد مبتلا به لوکمیا یا لنفوما و آن هایی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند مانند آن هایی که پیوند عضو انجام داده اند در خطر ابتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی پوست قرار دارند.
  • اختلالات ژنتیکی نادر: افراد مبتلا به xeroderma pigmentosum که سبب حساسیت شدید به نور خورشید می شود بیشتر در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.

عوارض سرطان سلول سنگفرشی

سرطان سلول سنگفرشی پوست در صورتی که درمان نشود می تواند بافت های سالم اطراف را از بین ببرد و به غدد لنفاوی و سایر ارگان ها منتشر شود و می تواند کشنده باشد اگر چه این عارضه بسیار نادر می باشد.

ریسک ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی تهاجمی می تواند در موارد زیر افزایش یابد:

  • سرطان بزرگ و عمیق باشد.
  • غشای مخاطی مانند لب ها را در برگیرد.
  • سرطان در افرادی اتفاق افتد که سیستم ایمنی ضعیف دارند مانند آن هایی که داروهای ضد پیوند را بعد از جراحی پیوند دریافت می کنند و یا آن هایی که به لوکمیای مزمن دچارند.

تشخیص سرطان سلول سنگفرشی

تست ها و روش ها برای تشخیص سرطان سلول سنگفرشی پوست عبارت است از:

  • معاینه فیزیکی: پزشک سوالاتی را در مورد سابقه سلامت شما خواهد پرسید و پوست را به لحاظ علائم کارسینوم سلول سنگفرشی پوست معاینه می کند.
  • برداشتن نمونه ای از بافت برای تست: برای تایید تشخیص کارسینوم سلول سنگفرشی پوست پزشک بیوپسی انجام خواهد داد. این که چه نوع بیوپسی پوستی انجام شود بستگی به موقعیت خاص بیمار دارد. بافت ها برای بررسی بیشتر به لابراتوآر فرستاده می شود.

درمان سرطان سلول سنگفرشی

اغلب سرطان سلول سنگفرشی پوست می تواند با استفاده از جراحی خفیفی برداشته شود و یا بسته به موقعیت به طور موضعی درمان شود. این که چه درمانی برای شما بهترین خواهد بود بستگی به سایز، موقعیت و میزان تهاجمی بودن تومور هم چنین اولویت های فردی دارد.

روش های درمانی برای درمان سرطان سلول سنگفرشی می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • Electrodesiccation و کورتاژ: این روش درمانی عبارت است از برداشت سطح مبتلا به سرطان پوست با استفاده از ابزاری ساینده و سپس سوزاندن پایه سرطان با استفاده از سوزن الکتریکی. این روش درمانی اغلب برای سلول های سنگفرشی کوچک استفاده می شود.
  • کورتاژ و کریوتراپی: این گزینه درمانی نیز مانند روش قبلی می باشد، بعد از برداشت تومور و کورتاژ، پایه و لبه های بیوپسی در تماس با نیتروژن مایع قرار می گیرد.
  • لیزر درمانی: پرتو شدید نور توده ها را تبخیر می کند و معمولا آسیب اندکی نیز به بافت های اطراف وارد می شود و ریسک خونریزی، تورم و اسکار کاهش می یابد. درمان با استفاده از لیزر می تواند برای ضایعات خیلی سطحی پوست گزینه مناسبی باشد.
  • فریز کردن: این رویکرد درمانی عبارت است از فریز کردن سلول های سرطانی با استفاده از نیتروژن مایع، این گزینه می تواند برای ضایعات سطحی پوست مناسب باشد.
  • فوتودینامیک تراپی: فوتودینامیک تراپی ترکیبی از داروهای حساس کننده به نور و استفاده از نور می باشد که در درمان سرطان های سطحی پوست مفید می باشد. در طول فوتودینامیک تراپی دارویی مایع سلول های سرطانی را نسبت به نور حساس می کند. سپس با استفاده از نور سلول های سرطانی تخریب می شود.
  • کرم ها یا لوسیون های دارویی: برای سرطان های بسیار سطحی شما می توانید از کرم ها یا لوسیون ها حاوی داروهای ضد سرطان استفاده کنید که مستقیما روی پوست استفاده می شود.
  • برش: در این روش پزشک بافت های سرطانی را همراه با حاشیه ای از بافت سالم برمی دارد. پزشک در برخی موارد توصیه می کند تا بخش بیشتری از بافت نرمال اطراف تومور برداشته شود. برای به حداقل رساندن اسکار مخصوصا در صورت باید با پزشک متخصص در زمینه بازسازی پوست مشورت شود.
  • جراحی موس: در طول جراحی موس پزشک لایه سرطانی را لایه به لایه بر می دارد و هر لایه را زیر میکروسکوپ معاینه می کند تا مطمئن شود سلول های ناهنجاری دیگر در لایه های پوستی وجود ندارد. این روش به جراح امکان می دهد تا کل توده را بردارد و از برداشت حجم زیادی از پوست سالم اطراف ضایعات جلوگیری می شود.
  • رادیوتراپی: در رادیوتراچی از اشعه هایی با انرژی بالا مانند اشعه ایکس برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. این روش برای تومورهای عمیق تر، تومورهایی که بعد از جراحی ریسک عود را به همراه دارند و تومورها در افرادی که نمی توانند جراحی انجام دهند مفید می باشد.

نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی

کارسینوم سلول سنگفرشی پوست قابل پیشگیری است. برای محافظت از خودتان نکات زیر کمک کننده خواهد بود:

  • پرهیز از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید در میانه های روز: برای اغلب افراد در آمریکای شمالی تابش خورشید در ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر بسیار شدید است. به نحوی برنامه ریزی کنید که در این ساعات زمانی حتی در فصل زمستان و حتی زمانی که هوا ابری است در فضای بیرون نباشید.
  • استفاده از ضد آفتاب: از ضدآفتاب مناسب استفاده کنید. از ضد آفتابی با اس پی اف حداقل 15 استفاده کنید هم چنین از ضدآفتاب هایی استفاده کنید که در برابر تابش فرابنفش نوع A و B هر دو موثر باشد. ضد آفتاب ها را هر دو ساعت تجدید کنید و در صورت تعریق و یا ورزش کردن با فاصله زمانی کمتری ضدآفتاب تان را تمدید کنید. همه نواحی در معرض خورشید اعم از لب ها، گوش ها و پشت دست ها و گردن خود را ضدآفتاب بمالید.
  • از لباس مناسب استفاده کنید: پوست تان را با لباس تیره بپوشانید و بازوها و پاهای تان را نیز بپوشانید، هم چنین از کلاه لبه پهن استفاده کنید تا محافظت بیشتری ایجاد شود.
  • برخی کمپانی ها لباس های محافظتی مخصوصی را می فروشند. متخصصین پوست می توانند در این زمینه به شما نام تجاری مناسبی را پیشنهاد دهند. استفاده از عینک آفتابی را فراموش نکنید.
  • از دستگاه های برنزه کننده استفاده نکنید: دستگاه های برنزه کننده اشعه فرابنفش را منتشر می کنند و می تواند ریسک سرطان پوست را به همراه داشته باشد.
  • پوست خود را مرتب چک کنید و تغییرات را به پزشک اطلاع دهید.پوست خود را به لحاظ توده های پوستی و تغییر در وضع خال های موجود، کک و مک ها و برجستگی ها معاینه کنید. با استفاده از آینه می توانید پوست صورت، گردن، گوش ها و کف سر را بازبینی کنید.
  • سینه، بدن، زیر بغل، بازوها و دست های خود را معاینه کنید. پشت و جلوی پاها و انگشتان پا کف پا و بین انگشتان را نیز بازبینی کنید. نواحی جنیتال و بین باسن ها را نیز معاینه نمایید.
منبع: وبسایت http://www.mayoclinic.org

درباره دُروانا

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا)
وبسایت دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.
از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.
با دروانا همراه شوید.

موضوعات ویژه