تعریف:

وارون شدگی فوندوس رحم یا به درون حفره رحم از طریق سرویکس و یا حتی در خارج از واژن، پس از زایمان.

اتیولوژی:

در بیشتر موارد ایاتروژنیک است، ثانویه به نیروی شدید وارده به بند ناف که متصل به جفت واقع در فوندوس رحم می باشد و هنوز جدا نشده است، دیده می شود.

ریسک فاکتورها:

• سفت بودن بند ناف
• بالا بودن چسبندگی جفت (مثلا در موارد پلاسنتا آکرتا)
• جایگزین شدن جفت در فوندوس رحم
• زایمان های متعدد (شل شدن عضلات رحمی)
• کاهش ناگهانی فشار داخل رحم

اپیدمیولوژی:

نادر است.

شرح حال:

خون ریزی (در 90 درصد از موارد دیده می شود)، درد، شوک (در 40 درصد از موارد دیده می شود)، ممکن است به دلیل بالا بودن تون واگ، شدت شوک نامتناسب با میزان دفع خون باشد.

معاینه بالینی:

معاینه عمومی: شوک (افت فشار خون، تاکی کاردی، رنگ پریدگی و غیره).

معاینه شکم: فوندوس رحم قابل لمس نیست.

معاینه لگن: در موارد متوسط تا شدید فوندوس رحم در خارج واژن دیده خواهد شد. در موارد خفیف، تشخیص براساس لمس فوندوس در بالای واژن صورت می گیرد.

پاتولوژی:

طبقه بندی آن به صورت زیر است:

1. درجه اول: وارون شدگی در محل سوراخ خارجی سرویکس.
2. درجه دوم: بیرون زدگی فوندوس به درون واژن.
3. درجه سوم: پرولاپس رحم، واژن و سرویکس در خارج ولوو.

ارزیابی ها:

آزمایشات خون: FBC (افت هموگلوبین)، ذخیره 6 واحد خون.

درمان:

نوعی اورژانس پزشکی است که در صورت عدم درمان صحیح ممکن است کشنده باشد.

درمان فوری:

1. درخواست کمک
2. تلاش در جهت جا انداختن به وسیله دست بدون تلاش برای جایجا کردن جفت از طریق وارد کردن فشار رو به بالا به رحم در طول محور واژن با کف دست.
3. در موارد عدم موفقیت باید 2 راه وریدی بزرگ تهیه کرده و تجویز مایعات کلوئیدی را آغاز کرد. بیهوشی و استفاده از داروهای توکولیتیک داخل وریدی نظیر ریتودرین برای کمک به شل شدگی رحم صورت می گیرد.
4. تلاش بعدی برای جا انداختن به کمک دست تحت بیهوشی عمومی با استفاده از اعمال فشار به آخرین قسمتی که کعکوس شده است، صورت می گیرد. در صورت موفقیت آمیز بودن این روش، تجویز داروی توکولیتیک متوقف شده و ارگوتامین داخل وریدی همزمان با ماساژ دودستی تجویز می شود تا زمانی که انقباضات رحمی به صورت سفت و محکم در بیایند. در صورت عدم موفقیت، از دو روش هیدرواستاتیک اوسالیوان¹ استفاده می شود.
5. رحم در واژن نگه داشته شده و قسمت ورودی رحم به وسیله دست مسدود می شود. 2 لیتر سالین گرم فورا به درون واژن تزریق شده و سبب اتساع دیواره ها و بالا رفتن فوندوس می شود تا زمانی که وارون شدگی اصلاح گردد. ارگوتامین داخل وریدی تجویز شده و فشار دودستی تا زمان برقراری انقباضات مناسب، اعمال می شود.
6. در صورت عدم موفقیت این روش، لاپاراتومی برای جا انداختن رحم از طریق شکم صورت خواهد گرفت.

پس از جا انداختن: مجرای ادراری-تناسلی را از نظر وجود تروما مورد معاینه قرار دهید. فعالیت کلیه ها را ارزیابی کرده و از نظر شواهد عفونت بیمار را بررسی کنید.

عوارض:

• مرگ و میر
• عفونت پس از زایمان
• نارسایی کلیه
• استرانگولاسیون و نکروز رحم
• معکوس شدگی تحت حاد و یا مزمن در صورت عدم تشخیص صحیح

پیش آگهی:

بیشتر بیماران را می توان به کمک درمان غیرجراحی درمان کرد. 30 درصد از موارد را می توان به آسانی با کمک جا انداختن معکوس شدگی، درمان کرد.