تعریف:

تغییرات بدخیمی در اپی‌تلیوم سرویکس.

اتیولوژی:

ناشناخته، با وجود این، ریسک فاکتور‌هایی نظیر عفونت HPV نوع 16 و 18 را به دلیل توانایی تولید تومور، در حیوانات مبتلا به نقص سیستم ایمنی، موثر دانسته‌اند. انکوژن‌های HPV، از طریق اتصال به پروتئین مهار کننده‌ء تومور (P53)، سبب افزایش رشد تومور خواهند شد.

ریسک فاکتور‌ها:

سیگار، شریک‌های جنسی متعدد، سن در زمان اولین مقاربت، وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین، آلودگی با HIV.

اپیدمیولوژی:

اغلب در سنین 40 تا 50 سالگی بسیار شایع است.

شرح حال:

خون‌ریزی واژینال بین سیکل، خون‌ریزی در دوران یائسگی، خون‌ریزی به دنبال مقاربت، در برخی موارد ترشحات شدید خونی دیده می شود.

علایم دیر رس: علایم و نشانه‌های مربوط به متاستاز، ادم اندام تحتانی، درد لگنی و یا سیاتیک، اختلال در ادرار کردن (به دلیل انسداد)، بی اختیاری (فیستول)، علایم غیر اختصاصی (کاهش وزن).

معاینه بالینی:

اسپکولوم و معاینه واژینال: رشد اگزوفیتی ( رشد به سمت خارج)، سفت شدگی و زخم شدن سرویکس، در صورت گسترش بدخیمی در طول کانال اندوسرویکس و یا در طی مراحل اولیه بیماری، معاینه ممکن است طبیعی باشد.

معاینات تاخیری: وجود توده در لگن، رکتوم، شکم.

پاتولوژی:

کارسینوم سلول سنگفرشی ( اکتوسرویکس)، در 90 درصد از موارد و آدنوکارسینوم ( اندوسرویکس)، در 10 درصد از موارد، دیده می شوند.

مرحله‌ء Ia: گسترش موضعی

مرحله‌ء Ib: محدود به سرویکس

مرحله‌ء IIa: گسترش به قسمت فوقانی واژن

مرحله‌ء IIb: گسترش به پارامتریوم

مرحله‌ء IIIa: گسترش به قسمت تحتانی واژن

مرحله‌ء IIIb: گسترش به دیواره‌ء لگن و ایجاد انسداد در حالب

مرحله‌ء Iva: گسترش به مثانه ورکتوم

مرحله‌ء IVb: گسترش خونی ( به نواحی نظیر روده و ریه‌ها)

ارزیابی:

اسمیر را تکرار کرده و یا کولپوسکوپی همراه با بیوپسی انجام دهید. سیستوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، کولپوسکوپی همراه با بیوپسی، CXR، IVU در صورت وجود انسداد ادراری- تناسلی. آزمایش خون: Hb (از نظر آنمی)، U&E (در صورت وجود انسداد)، تست‌های عملکردی کبد (متاستاز‌های کبدی اغلب ناشایع هستند، اما ممکن است در موارد بیماری پیشرفته دیده شوند).

درمان:

جراحی: مرحله‌ء Ia: بیوپسی مخروطی، هیسترکتومی در صورت لزوم. مراحل Ib  و IIa: هیسترکتومی رادیکال( روش Wertheim)، لنفادنکتومی دو طرفه‌ء لگن.

رادیوتراپی: رادیاسیون خارجی و استفاده از سزیوم داخل سرویکس و داخل واژن، در صورتی که بالای مرحله‌ء IIb باشد، در مواردی که جراحیقابل انجام نیست ( نظیر سالمندان)، در مواردی که لنف نود درگیر باشد، در موارد تومور‌های بزرگ.

شیمی درمانی: در موارد بیماری پیشرفته.

کمورادیاسیون: با استفاده از 5 فلورسئین، همراه با سیس‌پلاتین و یا کربوپلاتین.

پیگیری: در ابتدا هر 3 ماه یک بار و سپس هر 6 ماه یک بار، تا مدت 5 سال و پس از آن تهیه اسمیر به صورت سالیانه.

عوارض: گسترش به رحم، قسمت فوقانی واژن، رکتوم، مثانه، پارامتریوم. گسترش لنفاوی به لنف نود‌های لگنی و اطراف آئورت. عوارض رادیوتراپی (نکروز، فیبروز، تنگی، التهاب، فیستول)، انسداد ادراری- تناسلی، تشکیل فیستول در مثانه ورکتوم.

پیش آگهی:

به طور اولیه، به اندازه تومور در زمان تشخیص بستگی دارد، همچنین سرعت تکثیر و انتشار و عود مهم است. آدنوکارسینوم، دارای بدترین پیش آگهی است.