علت وبا

باکتری به نام ویبریو کلرا موجب بروز عفونت وبا می شود. در هر حال، اثرات کشنده ناشی از بیماری وبا در اثر سم قوی به نام CTX که باکتری در روده کوچک تولید می کند، ایجاد می شوند. این سم به دیواره روده کوچک متصل شده و با جریان طبیعی سدیم و کلر مقابله می کند. این حالت موجب دفع مقدار زیادی مایعات از بدن شده و اسهال و دفع سریع مایعات و نمک ها را به دنبال دارد.

آب آلوده مهم ترین منبع عفونت وبا محسوب می شود در حالی که صدف خام، میوه ها و سبزیجات پخته نشده و سایر خوراکی ها نیز می توانند عامل انتقال بیماری وبا باشند.

باکتری عامل وبا دو چرخه زندگی متمایز دارد یک چرخه در محیط و دیگری در بدن انسان.

باکتری عامل وبا در محیط

باکتری وبا به طور طبیعی در آب های ساحلی جایی که به خرچنگ های کوچکی به نام کاپپود متصل هستند، وجود دارند. باکتری های وبا به همراه میزبان های خود جا به جا می شوند و همچنان که خرچنگ ها به دنبال غذای خود هستند (نوعی از جلبک ها و پلانکتون ها که زمانی که دمای آب بالا می رود رشد می کنند)، پراکنده می گردند. رشد جلبک ها با اوره موجود در فاضلاب ها و ضایعات کشاورزی بیشتر می شود.

باکتری عامل وبا در انسان

زمانی که انسان باکتری وبا را می بلعد، به خودی خود بیمار نخواهد شد اما باکتری را در مدفوع خود پراکنده می کند. زمانی که مدفوع فرد آلوده به وبا منابع آبی و غذایی را آلوده می کند، بدین ترتیب زمینه برای انتشار بیشتر بیماری وبا فراهم می شود.

از آنجایی که میلیون ها باکتری وبا –مقداری که در یک لیوان آب آلوده یافت می شود- برای بروز بیماری وبا مورد نیاز است، وبا معمولا از طریق تماس فرد به فرد منتقل نمی شود.

رایج ترین منبع عفونت وبا آب های راکد و انواع خاصی از خوراکی ها مانند غذاهای دریایی، میوه و سبزیجات خام و غلات هستند.

• آب سطحی یا آب چشمه: باکتری بیماری وبا می تواند برای مدت طولانی در آب باقی بماند و چشمه های آب آلوده مهم ترین عامل شیوع عمومی بیماری وبا هستند. افرادی که نواحی پرجمعیت بدون داشتن بهداشت کافی زندگی می کنند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری وبا قرار دارند.
• غذاهای دریایی: خوردن غذاهای دریایی خام یا خوب پخته نشده خصوصا صدف که از محل های خاصی که شیوع وبا در آن ها بالا است به دست می آید، عامل دیگر بروز بیماری وبا هستند.
• میوه ها و سبزیجات خام: میوه ها و سبزیجات خام یا پوست نکنده منبع مهمی برای بیماری وبا در نواحی که بیماری شایع است، هستند. در کشورهای در حال توسعه، کودهای طبیعی یا آب های آبیاری حاوی فاضلاب موجب آلودگی این خوراکی ها می شوند.
• غلات: در نواحی که شیوع بیماری وبا بالا است، غلاتی مانند برنج و ارزن که بعد از طبخ آلوده می شوند و یا برای چندین ساعت در دمای اتاق نگه داشته می شوند، محیطی برای رشد باکتری وبا خواهند بود.