بیماری های عفونی علائم، علل، تشخیص و درمان

بیماری های عفونی چیست؟

بیماری های عفونی اختلالاتی هستند که توسط میکروارگانیسم ها مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها یا انگل ها ایجاد می شوند. بسیاری از میکروارگانیسم ها بر روی و یا داخل بدن ما زندگی می کنند. آن ها به طور طبیعی بدون خطر و یا حتی کمک کننده هستند اما تحت شرایط خاصی، برخی از میکروارگانیسم ها ممکن است موجب بروز بیماری های عفونی شوند.

برخی بیماری های عفونی می توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. برخی از بیماری های عفونی توسط نیش یا گاز حشرات و حیوانات و برخی دیگر در اثر بلعیدن غذا یا آب آلوده و یا قرار گرفته در معرض عامل عفونی در محیط انتقال می یابند.

نشانه ها و علائم بیماری های عفونی بسته به ارگانیسمی که موجب عفونت شده است متفاوت است اما در اغلب موارد بیماری های عفونی با تب و خستگی همراه هستند. بیماری های عفونی خفیف ممکن است با استراحت و درمان های خانگی درمان شوند، در حالی که بیماری های عفونی مهلک به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند.

بسیاری از بیماری های عفونی مانند سرخک و آبله مرغان، با تزریق واکسن قابل پیشگیری هستند. شستشوی مرتب و صحیح دست ها می تواند در محافظت در برابر بیماری های عفونی کمک کننده باشد.

علائم بیماری های عفونی

هر عفونتی نشانه ها و علائم منحصر به خود را دارد. نشانه ها و علائم عمومی که در بیشتر بیماری های عفونی رایج هستند عبارتند از:

تب
اسهال
خستگی
درد ماهیچه ای
سرفه

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

به پزشک مراجعه کنید اگر:

یک حیوان شما را گاز گرفته است.
به سختی نفس می کشید.
برای بیش از یک هفته سرفه می کنید.
سردرد شدید به همراه تب دارید.
دچار راش یا تورم پوستی شدید.
تب طولانی و بدون دلیل مشخص دارید.
دچار مشکلات بینایی ناگهانی شدید.

علت بیماری های عفونی

بیماری های عفونی در اثر عوامل زیر ایجاد می شوند:

باکتری ها: این ارگانیسم های تک سلولی عامل بسیاری از بیماری های عفونی مانند گلودرد استرپتوکوکی، عفونت های مجاری ادراری و سل هستند.
ویروس ها: ویروس ها از باکتری ها نیز کوچک تر بوده و موجب انواع مختلفی از بیماری های عفونی از سرماخوردگی تا ایدز می شوند.
قارچ ها: عامل بسیاری از بیماری های عفونی پوستی همچون عفونت قارچی کرم حلقوی، بیماری پای ورزشکار قارچ ها هستند. انواع دیگری از قارچ ها موجب بروز بیماری های عفونی در ریه ها و سیستم عصبی می شوند.
انگل ها: بیماری مالاریا در اثر یک انگل کوچک ایجاد می شود که با نیش پشه موزائیک منتقل می گردد. سایر انگل ها ممکن است از مدفوع حیوانات به انسان ها منتقل شوند.

تماس مستقیم

راحت ترین راه برای دریافت بیماری های عفونی در تماس قرار گرفتن با فرد یا حیوان مبتلا به عفونت است. بیماری های عفونی به سه طریق در تماس مستقیم منتقل می شوند:

فرد به فرد: یک راه رایج برای انتشار بیماری های عفونی از طریق انتقال مستقیم باکتری ها، ویروس ها یا سایر ارگانیسم ها از یک فرد به فرد دیگر است. این حالت زمانی اتفاق می افتد که یک فرد آلوده به ویروس یا باکتری سرفه یا عطسه کرده و یا فرد سالم را لمس کرده یا ببوسد.

این میکروب ها همچنین از طریق تبادل مایعات بدن در تماس جنسی نیز منتقل می شوند. فرد انتقال دهنده عامل عفونی ممکن است هیچ علامتی از بیماری های عفونی نداشته و تنها یک حامل عامل عفونی باشد.

حیوان به انسان: این که یک حیوان شما را گاز گرفته یا خراش ایجاد کند حتی یک حیوان خانگی می تواند شما را بیمار کند که در شرایط حاد ممکن است کشنده باشد. تماس با فضولات حیوانی نیز عامل خطری در ابتلا به بیماری های عفونی محسوب می شود. برای مثال، شما ممکن است با دست زدن به بستر گربه به عفونت توکسوپلاسموزیس مبتلا گردید.
مادر به جنین: یک خانم باردار ممکن است عوامل بیماری های عفونی را به جنین خود منتقل کند. برخی میکروب ها می توانند از جفت عبور کنند. میکروب های موجود در واژن نیز در طول زایمان می توانند به کودک منتقل شوند و عاملی برای بیماری های عفونی در کودک باشند.

تماس غیر مستقیم

عوامل بیماری های عفونی همچنین می توانند از طریق تماس غیر مستقیم منتشر شوند. بسیاری از میکروارگانیسم ها می توانند روی اشیاء بی جان مانند تبلت، دستگیره در یا شیر آب قرار داشته باشند.

زمانی که شما دستگیره ای را که توسط فرد برای مثال مبتلا به آنفلوانزا یا سرماخوردگی لمس شده است لمس می کنید، می توانید میکروب هایی که از وی بر روی این شئ باقی مانده را دریافت کنید. حال اگر شما چشم ها، دهان یا بینی خود را قبل از شستن دست های خود لمس کنید به عامل عفونی آلوده خواهید شد.

نیش حشرات

حشرات حامل برخی میکروب ها هستند؛ پشه ها، کک ها، شپش ها یا کنه ها که از یک میزبان به میزبان دیگر منتقل می شوند. این حامل ها وکتور نام می گیرند. پشه ها می توانند حامل انگل مالاریا یا ویروس وست نایل باشند و کنه ها ممکن است باکتری عامل بیماری لایم را حمل کنند.

غذای آلوده

راه دیگری که عوامل بیماری های عفونی به کمک آن شما را آلوده می کنند غذا و آب آلوده است. این راه انتقال بیماری های عفونی موجب انتشار ارگانیسم ها از یک منبع به افراد زیادی می شود. برای مثال، ای کلای یک باکتری موجود بر روی یا داخل برخی غذاها مانند همبرگر پخته نشده یا آبمیوه های پاستوریزه نشده است.

فاکتورهای خطر بیماری های عفونی

در حالی که هر فردی ممکن است به بیماری های عفونی دچار شود، در صورتی که سیستم ایمنی به خوبی کار نکند، احتمال بروز عفونت در شما افزایش می یابد. احتمال ابتلا به بیماری های عفونی افزایش می یابد اگر:

مصرف داروهای استروئیدی یا داروهای دیگری سیستم ایمنی را مهار می کنند مانند داروهای ضد پس زدن پیوند برای افرادی که پیوند عضو انجام داده اند، شما را مستعد ابتلا به بیماری های عفونی می کند.
ابتلا به ویروس اچ آی وی/ ایدز
ابتلا به انواع خاصی از سرطان ها یا اختلالات دیگر که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند.

علاوه بر این، برخی شرایط بالینی دیگر نیز ممکن است شما مستعد ابتلا به بیماری های عفونی کنند: ابزار پزشکی ایمپلنت شده، سوء تغذیه و افزایش سن.

عوارض بیماری های عفونی

بیشتر بیماری های عفونی عوارض خفیفی دارند. اما برخی از بیماری های عفونی مانند نمونیا، مننژیت و ایدز می توانند مهلک باشند. انواع کمی از بیماری های عفونی منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان در طولانی مدت می گردند:

ویروس پاپیلومای انسانی که موجب سرطان دهانه رحم می شود.
باکتری هلیکوباکتر پیلوری که موجب سرطان معده و زخم های گوارشی می شود.
ویروس هپاتیت ب و سی که عامل برای سرطان کبد هستند.

علاوه بر این، برخی بیماری های عفونی خاموش بوده و ممکن است در سال های آینده زندگی بروز کنند. برای مثال، افراد که حامل عفونت آبله مرغان هستند ممکن است در آینده شینگل ها را ظاهر کنند.

تشخیص بیماری های عفونی

پزشک ممکن برای تشخیص علت علائم شما انجام تست های آزمایشگاهی یا تصوربرداری را توصیه کند.

تست های آزمایشگاهی

بسیاری از نشانه ها و علائم بیماری های عفونی ممکن مشابه باشند. نمونه برداری از مایعات بدن در برخی موارد می تواند شواهدی را مبنی بر وجود عامل عفونی که موجب بروز بیماری عفونی در شما شده است، آشکار سازد. این به پزشک کمک می ند که درمان مناسب را برای شما انتخاب کند.

آزمایش خون: یک تکنسین نمونه گیری با وارد کردن سوزن به داخل ورید ساعد شما نمونه ای از خون شما می گیرد.
آزمایش ادرار: این آزمایش بدون درد برای تشخیص بیماری های عفونی شامل ادرار کردن در یک ظرف مخصوص است. برای جلوگیری از آلوده شدن نمونه، شما باید ناحیه تناسلی خود را با پد ضد عفونی کننده تمیز کرده و اواسط جریان ادرار خود را در ظرف جمع کنید.
سوب های گلو: دریافت نمونه هایی از گلو و یا سایر نواحی مرطوب بدن شما برای تشخیص بیماری های عفونی، به کمک یک سوب استریل انجام می شود.
نمونه مدفوع: شما نمونه ای از مدفوع خود در ظرف مخصوص جمع آوری می کنید تا آزمایشگاه آن را برای وجود انگل ها و سایر ارگانیسم ها مورد بررسی قرار دهد.
نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی: در این روش برای تشخیص بیماری های عفونی، نمونه ای از مایع مغزی نخاعی از طریق وارد کردن یک سوزن بین استخوان های ستون فقرات تحتانی، گرفته می شود. در این روش شما به پهلو می خوابید و زانوهای خود را به سمت قفسه سینه جمع می کنید.

تست های تصویربرداری

تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی، به تشخیص دقیق بیماری های عفونی و کنار گذاشتن سایر شرایطی که ممکن است عامل علائم شما باشند به کار گرفته می شوند.

نمونه برداری ها

نمونه برداری روش دیگری برای تشخیص بیماری های عفونی محسوب می شود. در طول یک نمونه برداری، یک نمونه بافتی کوچک برای تست بیشتر از یک اندام درونی برداشته می شود. برای مثال، نمونه برداری از ریه می تواند برای بررسی وجود بسیاری از قارچ ها که موجب بیماری پنومونی می شوند به کار رود.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

شما بهتر است در ابتدا به پزشک خانوادگی خود مراجعه کنید. بسته به شدت عفونت شما و همچنین اندامی که درگیر عفونت شده است، پزشک شما را به متخصص ارجاع می دهد. برای مثاب، یک متخصص پوست در بیماری های عفونی پوستی تخصص دارد و یک متخصص ریه اختلالات ریوی را درمان می کند.

چیزی که شما می توانید انجام دهید:

لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

توصیه کامل و دقیق از علائم خود
اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی که به آن ها دچار هستید.
اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی والدین و فرزندان خود
تمام داروها و مکمل های مصرفی خود

سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.

شما ممکن است سوالت پایه ای در مورد بیماری های عفونی از پزشک داشته باشید:

علت احتمالی علائم من چیست؟
آیا علل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارند؟
چه تست هایی را باید برای تشخیص بیماری های عفونی انجام دهد؟
آیا شرایط من موقتی است یا دائمی؟
چه راهی را برای درمان بیماری عفونی در من توصیه می کنید؟
چگونه می توانم عفونت را در کنار بیماری دیگری که به آن مبتلا هستم کنترل کنم؟
آیا جایگزین ژنریکی برای داروی تجویز شده وجود دارد؟
آیا بروشور یا منبع چاپی دیگری برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری های عفونی وجود دارد؟ چه وب سایتی را بدین منظور پیشنهاد می کنید؟

انتظاراتی که از پزشک می رود:

پزشک نیز سوالاتی را در مورد بیماری از شما می پرسد:

علائم شما از چه زمان آغاز شده اند؟
آیا علائم شما گاها بروز می کنند و یا در همه زمان ها دیده می شوند؟
شدت علائم شما چه قدر است؟
آیا اخیر با فرد بیماری در تماس بوده اید؟
آیا اخیرا حیوانی شما را گاز کرفته است و یا در تماس با مدفوع حیوانی قرار گرفته اید؟
آیا حشره ای شما را گزیده است؟
آیا گوشت پخته نشده و یا سبزیجات شسته نشده مصرف کرده اید؟
آیا اخیرا سفر خارج از کشور داشته اید؟

تواند برای بررسی انواع مختلفی از قارچ ها که ممکن است موجب نوعی از نومونیا شده باشند انجام می گیرد.

درمان بیماری های عفونی

تعیین نوع عوامل بیماری های عفونی انتخاب درمان مناسب را برای پزشک متخصص بیماری های عفونی راحت تر می سازد.

آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها در خانواده هایی از انواع مشابه دسته بندی می شوند. انواع مشابهی از باکتری ها نیز در گروه های مشابه قرار می گیرند.

عموما انواع خاصی از باکتری ها به عنوان عوامل بیماری های عفونی، به دسته های خاصی از آنتی بیوتیک ها حساس هستند. درمان بیماری های عفونی باکتریایی دقیق تر انجام می شود اگر پزشک نوع باکتری عامل بیماری را شناسایی کند.

آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری های عفونی باکتریایی به کار گرفته می شوند؛ زیرا این داروها تاثیری بر روی بیماری های عفونی ویروسی ندارند. اما در برخی موارد تشخیص این که چه نوع میکروبی عامل عفونت است دشوار است. برای مثال، برخی از انواع نومونیا تحت تاثیر ویروس ها و برخی دیگر در اثر باکتری ها ایجاد می شوند.

استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها موجب ایجاد برخی گونه های باکتریایی مقاوم به برخی از انواع آنتی بیوتیک ها می شود. در این صورت درمان بیماری های عفونی ناشی از این باکتری ها بسیار سخت تر خواهد بود.

داروهای ضد ویروس

داروهای ضد ویروس برای درمان برخی و نه همه بیماری های عفونی ویروسی تولید شده اند. این ویروس ها شامل:

ویروس اچ آی وی/ ایدز
ویروس هرپس
ویروس هپاتیت سی
ویروس هپاتیت ب
ویروس آنفلوانزا

داروهای ضد قارچ

داروهای ضد قارچ موضعی برای درمان بیماری های عفونی پوستی یا عفونت های ناخن ناشی از قارچ ها مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از بیماری های عفونی قارچی همچون آن هایی که ریه یا غشاهای موکوسی را تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند به کمک داروهای ضد قارچ خوراکی درمان شوند. بیماری های عفونی قارچی شدید که اندام های درونی رادرگیر کرده اند خصوصا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، برای درمان به داروهای ضد قارچ تزریقی نیاز دارند.

داروهای ضد انگل

برخی بیماری های عفونی مانند ملاریا در اثر انگل های کوچک ایجاد می شوند. در حالی که داروهایی برای درمان این نوع از بیماری های عفونی وجود دارند، انواع مختلفی از انگل ها به داروها مقاوم می شوند.

درمان های خانگی بیماری های عفونی

بسیاری از بیماری های عفونی مانند سرماخوردگی به خودی خود درمان می شوند. مقدار زیادی مایعات بنوشید و استراحت کنید.

درمان های جایگزین

تعدادی از محصولات به منظور جلوگیری از بیماری های شایع مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مورد استفاده قرار گرفته اند. در حالی که برخی از این مواد در مطالعات اولیه ظاهرا امیدوار کننده بودند، ادامه مطالعات ممکن است نتایج منفی یا غیر قابل اثبات داشته باشد. تحقیقات بیشتری باید بدین منظور انجام شود.

برخی از موارد که برای پیشگیری یا کوتاه کردن دوره بیماری های عفونی مورد مطالعه قرار گرفته اند عبارتند از:

کرن بری

اکیناسه
سیر
جین سنگ
گلدن سیل
ویتامین سی
ویتامین دی
روی

قبل از مصرف هر گونه محصولی که سیستم ایمنی شما را تقویت کند یا سرماخوردگی و سایر بیماری ها را برطرف سازد، با پزشک خود صحبت کنید. برخی از این محصولات ممکن است موجب واکنش های آلرژیک شوند و یا تداخلاتی با سایر داروهای مصرفی شما داشته باشند.

پیشگیری از بیماری های عفونی

عوامل بیماری های عفونی به طرق زیر وارد بدن می شوند:

تماس پوستی یا جراحت ها
استنشاق ارگانیسم های موجود در هوا
بلعیدن میکروب ها در آب و غذای آلوده
نیش یا گاز حشرات و حیوانات
تماس جنسی

برای کاهش خطر و پیشگیری از بیماری های عفونی در خود و دیگران نکات زیر را در نظر داشته باشید:

شستشوی دست ها: شستشوی دست ها خصوصا قبل و بعد از آماده کردن غذا، قبل از خوردن و بعد از دستشویی اهمیت دارد. سعی کنید چشم ها، بینی یا دهان خود را با دست هایتان لمس نکنید که این راه رایجی برای ورود میکروب ها به داخل بدن و بروز بیماری های عفونی است.
دریافت واکسن: ایمنی سازی به طور چشمگیری احتمال بروز بسیاری از بیماری های عفونی را کاهش می دهد. برنامه زمانبندی واکسیناسیون خود و کودک تان را در نظر داشته باشید.
استراحت در خانه حین بیماری: در صورتی که دچار استفراغ هستید اسهال یا تب دارید سرکار نروید.در صورتی که کودک شما این نشانه ها و علائم را دارد او را به مدرسه نفرستید.
آماده سازی ایمن غذا: زمان آماده سازی غذا، کابینت ها و سایر سطوح آشپزخانه را تمیز نگه دارید. مواد غذایی را در دمای مناسب طبخ کنید. این دمای مناسب برای گوشت قرمز حداقل 71 درج سانتی گراد برای گوشت مرغ 74 درجه و برای سایر گوشت ها 63 درجه سانتی گراد است.

علاوه بر این، باقی مانده غذا را فورا در یخچال قرار دهید؛ غذای پخت شده نباید برای مدت طولانی در دمای اتاق باقی بماند.

تماس جنسی ایمن: اگر شما یا همسرتان سابقه ابتلا به بیماری های عفونی مقاربتی یا رفتار پرخطر را دارید، همیشه از کاندوم برای تماس جنسی استفاده کنید.
عدم به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی: برای پشیگیری از بروز بیماری های عفونی از مسواک، شانه و تیغ خود استفاده کنید. از به اشتراک گذاشتن لیوان و وسایل غذا خوردن بپرهیزید.
در نظر گرفتن شرایط قبل از سفر کردن: اگر می خواهید به خارج از کشور سفر کنید، در مورد دریافت برخی واکسن های خاص مانند تب زرد، وبا، هپاتیت آ یا ب و یا تب تیفوئید با پزشک مشورت کنید.

منبع: وبسایت http://www.mayoclinic.org