هپاتیت آ علائم، علل، تشخیص و درمان
هپاتیت آ چیست؟
بیماری هپاتیت آ یک عفونت کبدی به شدت مسری است که در اثر ویروس هپاتیت آ ایجاد می شود. این ویروس یکی از انواع ویروس های هپاتیت است که موجب التهاب شده و عملکرد کبدی را تحت تاثیر قرار می دهد.
شما عموما در اثر خوردن آب یا غذای آلوده و یا تماس نزدیک با فردی که به ویروس آلوده است، به بیماری هپاتیت آ مبتلا می شوید. درمان هپاتیت آ خفیف معمولا صورت نمی گیرد. بیشتر بیماران مبتلا به این نوع هپاتیت به طور کامل و بدون آسیب کبدی دائمی درمان می شوند.
انجام اقداماتی برای بهداشت مناسب مانند شستشوی مرتب دست ها یکی از بهترین راه ها برای محافظت در برابر بیماری هپاتیت آ است. واکسن هایی نیز بدین منظور برای افرادی که در معرض خطر بالا قرار دارند، وجود دارد.
علائم هپاتیت آ
نشانه ها و علائم هپاتیت آ عموما تا چندین هفته بعد از آلودگی به ویروس ظاهر نمی شوند.
نشانه ها و علائم هپاتیت آ شامل موارد زیر هستند:
- خستگی
- تهوع و استفراغ ناگهانی
- درد یا ناراحتی شکمی خصوصا در بالای شکم مجاور دنده های پایینی
- روشن شدن رنگ مدفوع
- بی اشتهایی
- تب با درجه کم
- ادرار تیره
- درد فصلی
- زرد شدن پوست و قسمت سفید چشم ها
- خارش شدید
این علائم ممکن است خفیف بوده و در طول چند هفته تشدید می شوند. برخی اوقات، این نوع هپاتیت موجب بیماری شدید می شود که ماه ها به طول می انجامد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما متوجه نشانه ها و علائم هپاتیت آ در خود شده اید به پزشک مراجعه کنید. دریافات واکسن هپاتیت آ یا تزریق آنتی بادی ایمنوگلوبولین در طول دو هفته بعد از قرارگیری در در معرض ویروس ممکن است از بروز عفونت جلوگیری کند. در مورد دریافت واکسن هپاتیت آ با پزشک خود مشورت کنید اگر:
- اگر اخیرا سفری به خارج از کشور داشته اید خصوصا به مکزیک یا آمریکال مرکزی یا شمالی و یا نواحی که بهداشت ضعیفی دارند.
- اخیرا در رستورانی غذا خورده اید که گزارشاتی از شیوع هپاتیت آ داشته است.
- فردی نزدیک به شما مانند پرستار یا هم اتاقی که مبتلا به بیماری هپاتیت آ است.
- اخیرا با فرد مبتلا به این نوع هپاتیت رابطه جنسی داشته اید.
علت هپاتیت آ
هپاتیت آ در اثر ویروسی ایجاد می شود که سلول های کبدی را آلوده کرده و موجب التهاب می گردد. التهاب عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب بروز سایر نشانه ها و علائم هپاتیت آ می شود.
ویروس عامل عموما در اثر خوردن یا نوشیدن چیزهایی که به مدفوع آلوده حتی در مقدار کم آلوده شده اند، انتشار می یابد. این ویروس از طریق سرفه یا عطسه منتقل نمی شود.
در زیر به برخی از راه های اختصاصی که موجب انتشار ویروس هپاتیت آ می شوند اشاره می کنیم:
- خوردن غذایی که توسط فرد آلوده که دست های خود را بعد از دستشویی به خوبی نشسته دستکاری شده است.
- نوشیدن آب آلوده
- خوردن صدف خام گرفته شده از آب های آلوده شده با فاضلاب
- تماس نزدیک با فرد آلوده به ویروس هپاتیت آ حتی فردی که نشانه یا علامتی ندارد.
- ارتباط جنسی با فرد مبتلا به هپاتیت آ
فاکتورهای خطر هپاتیت آ
شما در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری هپاتیت آ قرار دارید اگر:
- اگر در مناطق که شیوع هپاتیت آ در آن ها بالا است کار کرده یا سفر کنید.
- با فرد مبتلا به هپاتیت آ زندگی می کنید.
- هر گونه تماس جنسی با فرد مبتلا به هپاتیت آ داشته اید.
- اچ آی وی مثبت هستید.
- یک اختلال فاکتور انعقادی مانند هموفیلی دارید.
- از داروهای غیر مجاز استفاده می کنید.
عوارض هپاتیت آ
بر خلاف سایر انواع هپاتیت ویروسی، هپاتیت آ موجب آسیب کبدی طولانی مدت نمی شود و همچنین به بیماری مزمن تبدیل نمی گردد.
در موارد نادر، این نوع هپاتیت می تواند موجب از دست رفتن ناگهانی عملکرد کبدی خصوصا در افراد مسن یا افراد مبتلا به بیماری های کبدی مزمن گردد. نارسایی حاد کبد برای تحت نظر بودن و درمان نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. برخی بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبد ممکن است به انجام پیوند کبد نیاز داشته باشند.
تشخیص هپاتیت آ
آزمایش خون برای بررسی وجود نشانه هایی از ویروس هپاتیت آ در بدن شما انجام می شود. یک نمونه خون از ورید ساعد گرفته می شود و برای بررسی های لازم به آزمایشگاه فرستاده می شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر فردی در نزدیکی شما به هپاتیت آ مبتلا است، در مورد تزریق واکسن هپاتیت آ به منظور پیشگیری از بروز عفونت مشورت کنید.
اگر شما نشانه و علائم هپاتیت آ را دارید، یک قرار ملاقات با پزشک خود تنظیم کنید.
چیزی که شما می توانید انجام دهید:
بهتر است برای مدیریت زمان ملاقات لیست های مختلفی از قبل تهیه کنید
- از محدودیت های خود قبل از ملاقات با پزشک آگاه باشید: زمانی که شما قرار ملاقاتی را با پزشک تنظیم می کنید، در مورد هر کاری که لازم است قبل از ملاقت انجام دهید مانند محدود کردن رژیم غذایی خود آگاه باشید. ممکن است پزشک از شما بخواهد بعد از نیمه شب قبل از مرجعه به پزشک چیزی میل نکنید.
- همه علائم خود حتی علائمی که به نظر نامرتبط هستند را یادداشت کنید.
- اطلاعات شخصی خود مانند استرس های مهم و تغییراتی که اخیرا در زندگی شما رخ داده اند را یادداشت کنید.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی خود تهیه کنید.
- به مواردی مانند غذاها، داروها یا سایر فاکتورهایی که موجب بهبودی یا تشدید نشانه ها و علائم در شما می شوند توجه کنید.
- بهتر است به همراه یک دوست یا یکی از اعضای خانواده به پزشک مراجعه کنید تا شما را در به خاطر سپردن صحبت های پزشک یاری کند.
- تمام سوالاتی که از پزشک دارید را یادداشت کنید.
سوالات ممکن است برخی سوالت پایه ای در مورد بیماری هپاتیت آ داشته باشید.
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- آیا به غیر دلایا موجود، علل احتمالی دیگری برای علائم و شرایط من وجود دارد؟
- در صورت ابتلا به هپاتیت آ چه راه هایی برای پیشگیری از انتقال عفونت به دیگران وجود دارد؟
- آیا افراد نزدیک به من به بیماری هپاتیت آ دچار می شوند؟
- در صورت ابتلا به هپاتیت آ، آیا می توانم به سر کار یا مدرسه بروم؟
- علائم و نشانه های عوارض هپاتیت آ چه هستند؟
- چه زمان مشخص می شود که من دیگر عفونت را به دیگر منتقل نمی کنم؟
- آیا بروشور یا منابع چاپی دیگری برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هپاتیت آ وجود دارد؟ چه وب سایتی را بدین منظور پیشنهاد می کنید؟
انتظاراتی که از پزشک می رود:
پزشک نیز سوالاتی را در مورد بیماری هپاتیت آ از شما می پرسد:
- علائم شما چه زمان آغاز شده اند؟
- آیا علائم شما پیوسته وجود دارند یا گاها بروز می کنند؟
- شدت علائم شما چه قدر است؟
- آیا چیزی علائم شما را بدتر می کند؟
- آیا چیزی علائم شما را بهتر می کند؟
درمان هپاتیت آ
درمان اختصاصی برای بیماری هپاتیت آ وجود ندارد. بدن شما به خودی خود از ویروس هپاتیت آ پاکسازی می شود. در بیشتر موارد عفونت هپاتیت آ، کبد در طول دوره شش ماهه بدون بر جای ماندن آسیب دائمی بهبود می یابد.
درمان هپاتیت آ معمولا بر کنترل نشانه ها و علائم هپاتیت آ متمرکز است. برای درمان هپاتیت آ شما ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشید:
- استراحت: بیشتر بیماران مبتلا به هپاتیت آ احساس خستگی و کمبود انرژی دارند.
- کنترل تهوع: تهوع خوردن را برای بیماران مبتلا به هپاتیت آ مشکل می کند. سعی کنید از غذاهای کم حجم در دفعات بیشتر در طول روز استفاده کنید. برای دریافت کالری کافی، غذاهای پر کالری بخورید. برای مثال خوردن آبمیوه ها و شیر به جای آب مناسب خواهد بود. در صورت وجود استفراغ، نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای پیشگیری از دهیدراتاسیون در هپاتیت آ، بسیار مهم خواهد بود.
- عدم نوشیدن الکل و مصرف محتاطانه برخی داروها: پردازش داروها و الکل ممکن است برای کبد مشکل باشد. اگر به هپاتیت مبتلا هستید، الکل ننوشید. این کار موجب آسیب کبدی بیشتر می شود. در صورت ابتلا به بیماری هپاتیت آ، در مورد داروهای مصرفی خود از جمله داروهای غیر نسخه ای با پزشک خود صحبت کنید.
درمان های خانگی هپاتیت آ
شما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر انتقال ویروس هپاتیت آ به دیگران انجام دهید:
- از تماس جنسی بپرهیزید: در صورت ابتلا به هپاتیت آ، از تماس جنسی خودداری کنید. انواع مختلف فعالیت های جنسی می توانند موجب انتقال عامل هپاتیت آ به شریک جنسی شوند. استفاده از کاندوم محافظت کافی را به دنبال ندارد.
- بعد از دستشویی یا تعویض پوشک دست های خود را به خوبی بشویید: دست های خود را برای حداقل 20 ثانیه بشویید و آب بکشید. دست های خود را بعد از شستشو خشک کنید.
- در صورت ابتلا به بیماری هپاتیت آ آشپزی نکنید: در این صورت شما به راحتی می توانید عفونت هپاتیت آ را به دیگران منتقل کنید.
پیشگیری از هپاتیت آ
دریافت واکسن هپاتیت آ از ابتلا به ویروس هپاتیت آ پیشگیری می کند. واکسن عموما دو دوز دریافت می شود. دوز دوم واکسن هپاتیت آ قوی تر بوده و شش ماه بعد تزریق می شود.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری دریافت واکسن هپاتیت آ را برای افراد زیر توصیه می کند:
- کودکان یک سال و بزرگتر که در سن پایین تر واکسن را دریافت نکرده اند.
- کارکنان آزمایشگاه که ممکن است در تماس با ویروس هپاتیت آ قرار بگیرند.
- افرادی با فاکتورهای خطر دیگر که در مناطقی که شیوع هپاتیت آ در آن ها بالا است کار کرده یا سفر می کنند.
- افرادی که هر نوع از داروهای غیر مجاز را مصرف می کنند.
- افرادی که برای اختلالات انعقادی درمان می شوند.
- افراد مبتلا به بیماری کبدی مزمن
اگر شما نگران ابتلا به هپاتیت آ هستید، در مورد دریافت واکسن با پزشک مشورت کنید.
نکات ایمنی هنگام سفر
اگز شما قصد سفر به نقطه ای در جهان را دارید که شیوع هپاتیت آ در آن بالا است برای پیشگیری از هپاتیت آ نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- تمام میوه ها و سبزیجات را شسته و ضدعفونی کنید.
- گوشت و ماهی خام یا خوب پخته نشده نخورید.
- از آب بسته بندی شده برای آشامیدن و مسواک زدن استفاده کنید.
- اگر آب بسته بندی شده در دسترس نبود، آب را قبل از نوشیدن بجوشانید.
- رعایت بهداشت
- دست های خود را خصوصا بعد از دستشویی یا تعویض پوشک و قبل از آماده کردن یا خوردن غذا به خوبی بشویید.