عفونت ژیاردیا علائم، علل، تشخیص و درمان

عفونت ژیادریا یکی از علل شایع بیماری هایی می باشد که از طریق آب ایجاد می شود. عفونت ژیاردیا از طریق غذا و تماس فرد به فرد منتقل می گردد. عفونت ژیاردیا معمولا ظرف چند هفته از بین می رود اما ممکن است بعد از رفع انگل مشکلات روده ای تا مدتی باقی بماند. داروهای متعددی علیه انگل ژیاردیا موثر می باشد اما ممکن است همه افراد پاسخ درمانی را نشان ندهند (داروی ضد ژیاردیا). به طور کلی پیشگیری بهترین دفاع در برابر عفونت ژیاردیا می باشد.

علائم عفونت ژیاردیا

برخی افراد مبتلا به ژیاردیا هرگز علائم بالیی نشان نمی دهند اما با این حال می توانند انگل را از طریق مدفوع به دیگران انتقال دهند. علائم کسانی که به عفونت ژیاردیا دچار می شوند ظرف یک تا سه هفته از بین می رود. برخی علائم عفونت ژیاردیا عبارت است از:

اسهالی آبکی همراه با بوی بد
خستگی و ضعف
کرامپ و نفخ شکمی
گاز و باد
تهوع
از دست دادن وزن

علائم ژیاردیا ممکن است دو تا شش هفته به طول انجامد اما در برخی افراد ممکن است طولانی تر شده یا علائم دوباره عود کند.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار مدفوع آبکی، نفخ و تهوعی شدید که بیش از یک هفته به طول انجامید یا سبب دهیدراته شدن بدن گردید فورا با پزشک تماس حاصل کنید. اگر در خطر ابتلا به عفونت ژیاردیا بوده اید ( برای مثال کودک شما به این بیماری مبتلا شده و یا اخیرا به منطقه ای مسافرت کرده اید) پزشک را در جریان قرار هید.

علت عفونت ژیاردیا

انگل ژیاردیا در روده انسان ها و حیوانات زندگی می کند. در خارج از بدن به واسطه ایجاد کیست هایی انگل می تواند تا ماهها بدون ورود به روده انسان زندگی کند. در بدن کیست حل شده و انگل ژیاردریا آزاد می گردد. با بلعیدن تصادفی کیست حاوی انگل احتمال آلوده شدن به عفونت ژیاردیا وجود دارد. متداول ترین راه برای آلوده شدن به عفونت ژیاردیا بلعیدن آب آلوده می باشد. انگل ژیاردیا اغلب در دریاچه ها، رودخانه ها و استخرها زندگی می کند. عفونت ژیاردیا همچنین می تواند از طریق غذای آلوده نیز منتقل شود. اما باید توجه داشت با پختن مناسب انگل ژیاردیا از بین خواهد رفت. در کشورهای توسعه یافته احتمال انتقال انگل ژیاردیا از طریق غذا اندک می باشد. اگر دستان شما با مدفوع آلوده در تماس باشد، برای مثال والدینی که پوشک نوزاد خود را تعویض می کنند در خطر ابتلا به عفونت ژیاردیا قرار دارند. بنابراین در مراکز نگاهداری از کودکان عفونت ژیاردیا بسیار شایع می باشد. انگل ژیاردیا همچنین می تواند از طریق نزدیکی مقعدی منتقل گردد.

فاکتورهای خطر عفونت ژیاردیا

انگل ژیاردیا انگل روده ای شایعی می باشد. همه افراد در خطر ابتلا به انگل ژیاردیا هستند اما احتمال ابتلا به عفونت ژیاردیا در برخی افراد شایع تر می باشد:

کودکان: عفونت ژیادریا در کودکان شایع تر از افراد بالغ می باشد. کودکان بیشتر در تماس با مدفوع قرار دارند، مخصوصا اگر از پوشک برای آن ها استفاده شود. افرادی که با کودکان در ارتباط هستند نیز در خطر ابتلا به عفونت ژیاردیا قرار دارند.
افرادی که به آب سالم دسترسی ندارند: عفونت ژیاردیا در مناطقی که دسترسی به آب سالم وجود ندارد شایع می باشد.
افرادی که نزدیکی مقعدی دارند: داشتن نزدیکی مقعدی بدون استفاده از کاندوم احتمال ابتلا به عفونت ژیاردیا همچنین بیماری های مقاربتی را افزایش می دهد.

عوارض عفونت ژیاردیا

عفونت ژیاردیا در کشورهای توسه یافته هرگز نمی تواند مرگ بار باشد اما در نوزادان و کودکان احتمال بروز عوارض جدی را همراه خواهد داشت. شایع ترین عوارض عفونت ژیاردیا عبارت است از:

در نتیجه اسهال شدید دهیدراته شدن روی می دهد. در این شرایط بدن آب کافی برای داشتن عملکرد نرمال را ندارد.
اسهال مزمن ناشی از عفونت ژیاردی می تواند سوء تغذیه و اختلال در رشد فیزیکی و ذهنی را به همراه داشته باشد.
اغلب افرادی که به عفونت ژیاردیا دچار می شوند نسبت به لاکتوز تحمل خود را از دست می دهند. به این ترتیب قادر به هضم قند شیر نیستند. عدم تحمل لاکتوز ممکن است تا بعد از رفع عفونت ژیاردیا مدتی ادامه یابد.

تشخیص عفونت ژیاردیا

برای کمک به تشخیص عفونت ژیاردیا پزشک از مدفوع نمونه برداری می کند. برای دقت در بررسی ممکن است از بیمار خواسته شود تا به دفعات و در بازه زمانی در طول روز نمونه مدفوع خود را جمع آوری کند. نمونه ها به لحاظ حضور انگل در آزمایشگاه بررسی می شوند. آزمایش مدفوع ممکن است برای بررسی میزان اثربخشی درمان استفاده گردد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

ممکن است ابتدا به دلیل علائمی که تجربه می کنید به پزشک خانواده مراجعه کنید. پزشک خانواده شما را به متخصص بیماری های گوارشی ارجاع خواهد داد. قبل ازملاقات با پزشک توجه به نکات زیر می تواند موثر باشد:

علائم شما از چه زمان آغاز گردیده است؟
آیا عاملی سبب بهتر شدن یا تشدید علائم شما می گردد؟
آیا شما در تماس با کودکان قرار دارید؟
چه داروها و مکمل هایی استفاده می کنید؟

در طول معاینه فیزیکی پزشک از شما می خواهد تا دراز بکشید. سپس به آرامی بخش های مختلف شکم را فشار می دهد تا ناحیه حساس به لمس را بیابد. سپس پوست و دهان را به لحاظ ارزیابی علائم دهیدراسیون بررسی می کند. ممکن است به شما آموزش داده شود تا نمونه مدفوع خود را به نحو مناسبی جمع آوری کنید تا با بررسی مدفوع تشخیص تایید گردد.

درمان عفونت ژیاردیا

کودکان و افراد بالغی که به عفونت ژیادریا مبتلا هستند اما علائم بالینی نشان نمی دهند معمولا نیازی به درمان ندارند مگر آنکه احتمال انتشارعفونت ژیاردیا وجود داشته باشد. اغلب افرادی که به عفونت ژیاردیا مبتلا می شوند ظرف چند هفته به طور کامل بهبود می یابند. در صورت شدید بودن علائم عفونت ژیاردیا متخصص گوارش داروهای زیر را در نظر خواهد داشت (داروی ضد ژیاردیا):

مترونیدازول: داروی مترونیدازول از متداول ترین آنتی بیوتیک هایی می باشد که در درمان عفونت ژیاردیا استفاده می شود. تاثیرات جانبی ناشی از مترونیدازول عبارت است از تهوع و مزه فلز در دهان. در طول درمان با مترونیدازول از مصرف الکل اجتناب کنید.
تینیدازول: تینیدازول همانند مترونیدازول عمل می کند اما تاثیرات جانبی زیادی دارد. تینیدازول را می توان به صورت تک دوز استفاده کرد.
Nitazoxanide: این دارو به فرم مایع می باشد از این رو بلع آن برای کودکان ساده تر می باشد. تاثیرات جانبی ناشی از این دارو عبارت است از تهوع، دفع گاز، زردی چشم ها یا تیره شدن ادرار.

درمان عفونت ژیاردیا در دوران بارداری مناسب نیست زیرا احتمال بروز عوارض جانبی خطرناک برای جنین وجود دارد.

پیشگیری از عفونت ژیاردیا

دارو یا واکسنی برای پیشگیری از عفونت ژیادریا وجود ندارد. اما در نظر گرفن برخی نکات احتیاطی می تواند احتمال ابتلا و انتقال عفونت ژیاردیا کاهش یابد:

دست های خود را بشویید: ساده ترین و بهترین راه برای پیشگیری از اغلب عفونت ها شستن دست ها می باشد. شستن دست ها بعد استفاده از دستشویی یا تعویض نوار بهداشتی، قبل از خوردن یا آماده کردن غذا اقدامی موثر می باشد. در صورتیکه به آب و صابون دسترسی ندارید می توانید از ژل های ضد عفونی کننده با پایه الکل استفاده کنید.
از نوشیدن آب تصفیه نشده، آب رودخانه ها و استخرها اجتناب کنید. اگر از سالم بودن آب اطمینان ندارید آن را به مدت حداقل 10 دقیقه در دمای 70 درجه سانتی گراد بجوشانید.
از شنا کردن در آب های آلوده اجتناب کنید.
از داشتن رفتارهای پر خطر جنسی اجتناب کنید و به هنگام نزدیکی از کاندوم استفاده کنید.

منبع: وبسایت http://www.mayoclinic.org